page0112

108

Materyaliści dostawszy takie cięgi od ludzi nauki, ze wstydem porzucili fosfor, a widząc, że od chemii uie mają się czego spodziewać, zwrócili się do fizycznych właściwości mózgu.

Dziś więc, jak to słyszeliśmy z ust autora „Fizyologii człowieka" (rozdz. IV.), zajmują się materyaliści przedewszystkiem zwojami, ich liczbą, ich głębokością, figurami: słowem, fizyczną budową organu mózgowego. Lecz czyż naprawdę ma się znajdować ścisły stosunek między kształtem mózgu a zdolnością umysłową jego właściciela? Prawda, że przy czynnościach mechanicznych, zewnętrzna forma przyrządu jakiegoś ma swe spe-cyalne zuaczenie, swój cel; tak np. z budowy, kształtu zęba, można poznać, czy on służy do siekania, czy do tłuczenia pokarmów, czy więc jest zębem przednim, siekaczem, czy też trzonowym; ale jakiż stosunek może zachodzić między spiczastym , gruszkowatym, okrągłym lub kwadratowym mózgiem a zdolnością sądzenia, rozumowania, lub pamięci? Któryż zresztą typ ma służyć jako wzór do ułożenia nowej skali mądrości? Zapewne człowieka, bo to najdoskonalej rozwinięte zwierzę kręgowe. Im zatem mózg jakiś będzie podobniejszy do ludzkiego, to będzie należał do tern zdolniejszej umysłowo jednostki; zaś z pośród ludzkich mózgów te, które będą mieć zwoje bardziej symetryczne, bardziej regularne, głębsze, fał-dzistsze, będą niewątpliwie przynależeć wysoko rozwiniętym umysłowo ludziom. Cóż się pokazało? Oto wynalazca tej metody, fizyolog Bichat, jakimś dziwnym zbiegiem okoliczności, miał jedne półkulę mózgową mniejszą od drugiej 1 „Dlatego to, powiada Paweł Bert'), owa regularność nie jest bynajmniej

sieli in keiner Weise ais eine Funktion einer electro-cheruischen Action betrachten. Dies gilt nocli mehr vom Geliirn und Gedanken. Das Gehirn ist nur (las Werkzeug (lepiej: Bedingung), es ist nicht der Geist selbst. Der Geist aber, der nicht mehr dem Bereiche des sinnlich Wahrnehm-baien angehort, ist kein Untersuchungsobjekt fur einen Physiken und Anatomen". „Tagblatt der 43. Yersammlung deutscher N atu r fors cli er und Arzte, 1869“ str. 43.

') „Anatomie et physiologie animales" str. 288 i 292.

http://rcin.org.pl