page0118

108

Filozofowie angielscy Bain i Mili, zwalczali to twierdzenie z nadzwyczajną żarliwością, jak wierzący zwalczają herezyę. Ale mimo ich ataków pozostaje ono zrozumiałem i różnica między być a być postrzeganym zachowuje swe logiczne uzasadnienie. To da się przedstawić, pomyśleć; czy może nadto się urzeczywistnić?

Co się tyczy przedmiotów zewnętrznych sądzę, że tak w istocie przyjmujemy wszyscy. Przyjmujemy wszyscy różnicę między istnieniem świata zewnętrznego, a naszem postrzeganiem tego świata; istnienie jego to jedna rzecz, a nasze postrzeganie to druga. Istnienie jego jest bez przerwy, postrzeganie nasze jest ciągle przerywane przez najbardziej wypadkowe przyczyny, przez zmianę pozy-cyi, przez mrugnięcie oczów. Istnienie jego jest ogólne, powszechne, niezależne od czasu i przestrzeni; nasze postrzeganie jest częściowe, szczegółowe, lokalne, ograniczone do horyzontu naszych zmysłów, określone geograficznem położeniem naszego ciała, przerywane roztargnieniami naszego umysłu, zwiedzione przez złudzenia naszego ducha, a głównie obniżone przez kalectwo naszego umysłu, które tak mało rozumie z tego, co postrzega. Oto co wszyscy przyjmujemy w praktyce: najmniejsza czynność nasza przypuszcza wiarę w coś postrzegalnego, co jest rozleglejsze i trwalsze od naszych bieżących postrzeżert; nie mógłbym pisać tych linii, gdybym nie przypuszczał nieodzownie, że mój kałamarz, papier, pióro, mój gabinet i świat naokoło, istnieją podczas, gdy ich nie widzę. Jest

http://rcin.org.pl