page0120

110

poczytują ją za fosforescencyę mózgu, inni jeszcze przedstawiają ją jako rezultat współdziałaniu wszystkich części mózgowych. W tych objaśnieniach niema najmniejszego śladu możliwości jakiejś idei uniwersalnej. Każde bowiem wydzielenie daje tylko jakiś jednostkowy produkt. Toż samo byłoby, gdyby myślenie było fosforesceneyą; nawet w razie takim, gdyby myśl była rezultatem współdziałania wszystkich części mózgowych, rezultat mógłby być tylko jednostkowy, ponieważ sam mózg jest organem jednostkowym.

Pojęcie tedy powszechne w hipotezie raate-ryalistycznej jest nierozwiązalną zagadką. Nic też dziwnego, że materyaliści obniżają znaczenie pojęć powszechnych i poczytują je za czysto o-gólnikowe tylko nazwy. Atoli choć je w te-oryi obniżają, w praktyce muszą się niemi posługiwać i właściwe przyznać im prawa, skoro tylko chcą wystąpić z jakim takim systemem naukowym; nawet i w naukach przyrodniczych niemi się posługują, bo i nauki przyrodnicze szukają powszechnych pojęć przyrodniczych i zjawiska fizyczne odnoszą do powszechnych praw natury. Wpadają więc z sobą znowu w sprzeczność. Z jednej strony stawiają doktrynę, w której idee uniwersalne są uznane jako bezwzględnie niemożliwe i zwalczają ich wszelkie znaczenie; z drugiej zaś strony, jak gdyby nigdy nic przeciwko nim nie mówili, nieustannie niemi się posługują. A tak ich postępowanie jest ze wszech miar nielogiczne i niefilozoficzne.

http://rcin.org.pl