page0123

RZĄDY TRZYDZIESTU. I 2 I

którzy lud podburzali do jawnego praw pogwałcenia, napełniły miasto żałobą i niesnaskami. Rok późnić! (wrzesień 405) ostatnia flota Aten zginęła marnie, przez zdradę wodzów, pod Aegospo-tamoi. Głód i choroby dokonały reszty. W pierwszych dniach kwietnia 404 przyjął Lizander kapitulacyę miasta 1 kazał rozwalić »długie mury*, pomnik i symbol ateńskićj wielkości.

Wśród tak wstrząsających wypadków rozpoczynał Platon swoje filozoficzne »Lehrjahre«, jak trafnie Schwegler przezwał jego obcowanie z Sokratesem. A jeżeli pierwsze trzy lata tego terminowania były okropne, to następne zamieniły się w istne piekło. Zaraz po kapitulacyi wrócił Krycyasz z wygnania¹) i stanął na czele rządu. Imiennie trzydziestu piastowało najwyższa władzę, ale faktycznie rządził Krycyasz. Wuj Platona nie był nigdy czuły dla demokratów, nawet wtedy, kiedy ich się obawiał; teraz znęcał się nad nimi okrutnie. Gdy T era men es robił mu uw^ragę, że nie należało tyle krwi rozlewać, odpowiedział dumny oligarcha, że trzeba się pozbyć całej opozycyi. »Naiwny jesteś, jeżeli myślisz, że nie potrzebujemy czuwać nad naszą władzą, dla tego, że nas trzydziestu ²).« W końcu samego Teramenesa kazał ponvać ze sali radnćj, choć obejmował ołtarz Westy i odprowadzić na śmierć. Gdy nieszczęśliwy pił podaną sobie truciznę, zawołał szyderczo: »A to dla pięknego Krycyaszal* i wylał ostatnie krople na liba-cyę ³). Przepowiednia rychło się spełniła, ale tymczasem popłynęły strugi krwi najlepszćj.

Platon nie lubił demokracyi, a to, co działo się w Atenach, podczas wojny peloponeskiej, nie mogło go do mćj zbliżyć. Praw' dopodobnie po wielkim bólu serca, z jakim patrzał na upadek ojczyzny, przez chwilę dał przystęp nadzieji, że rządy trzydziestu przywrócą sprawiedliwość i naprawią skołataną nawę rzeczypo-spolitćj. Był młody i ambitny, a krewni i znajomi, których miał w rządzie, namawiali do udziału w życiu publicznćm. Ufny w ich dobre zamiary a poparty potężnymi wpływem, mógł nawet

^l) Niewiadomo kiedy ani za co poszedł na wygnanie. Zob. Grotę Ilistory of Greece. Vol. VIII. p 23. sq. Z Xen. Hellen. II. 2. §. 35 dowiadujemy się, że podczas bitwy przy Arginuzach (40I)) był już wygnany i że w Tessahi podburzał chłopstwo, prawdopodobnie na korzy ść tamtejszych oligarchów. Xenofont (Alemor. II. 2. §. 24) pobytowi w Tessalii przypisuje jego zdziczenie.

^ł) Xen. Heli. II. 3.

³) Xen. Heli. ibid.

http://rcin.org.pl