page0167

WnONSKlRGO ŻYClR I IRACR. 157

lat rozumu; zaprzeczenie tego postulatu byłoby, zdaniem jego, sceptycyzmem bezwzględnym, sceptycyzmem, zaprzeczającym samemu sobie, t. j. własnej rzeczywistości intelektualnej. Przechodzi następnie do „21 zagadnień mesyanizmu⁴⁴, podanych już w „Prospectus de la philosophie absolue⁴⁴ (patrz rozdz. VII str. 113); tu uległy one nieznacznej modyfikacyi i podzielone zostały na następujące działy: 1) Filozofia: zagadnienia I —VI, 2) Religia: VII—IX; 1 i 2)Mesyanizm: X—XIII, 3) Mistycyzm: XV, 4) Kościół: XV—XVI, 5) Państwo: XVII, 6) Unia kierownicza: XVIII—XIX, 7) Nauki i sztuki: XX—XXI.

/ A

Wykład następny o „znaczeniu liistorycznem mesyanizmu^u składa się z tablic genetycznych filozofii niemieckiej, tablicy „autonomii⁴⁴ i „he-teronomii^u wiedzy ludzkiej , tablicy „filozofii historyi⁴⁴, tablicy „hypo-statycznej^u, wykazującej różnicę pomiędzy mesyanizmem i nową filozofią niemiecką, tablicy „filozofii polityki⁴⁴, wziętych z „Apodyktyki⁴⁴, o której mowa będzie później. Do tablic dołączone są uwagi krytyczne, przeważnie do filozofii i religii się odnoszące. Podaną jest także tablica genetyczna filozofii bezwzględnej, algorytmii i filozofii bezwzględnej geometryi, prawie zgodna z tablicą, o której mowa była w rozdziale III^x).

Dotąd „Prolegomena⁴⁴ nie zawierają prawie nic nowego, coby nie-znanem było z poprzednich pism Wrońskiego. Dopiero w rozdziale zatytułowanym „Glarantie scientifique du messianisme⁴⁴ znajdujemy pomysły z rozmaitych dziedzin nauk, dotąd drukiem w części tylko lub wcale nie ogłoszone. Jak zwykle, Wroński nie wskazuje dróg, jakiemi doszedł do swoich wyników, podaje tylko wzory gotowe i niektóre z nich konsekwencye. Stąd ocena krytyczna rezultatów Wrońskiego, podanych w „Prolegomenach¹⁴ jest niełatwa i dopiero w części została przeprowadzona.

Rozpoczyna Wroński od przedstawienia niektórych swoich poglądów z mechaniki niebieskiej. Wiemy już, że nad tym przedmiotem Aviele pracował ; że przedstawiał Biuru Długości i Towarzystwu Królewskiemu w Londynie swoje nowe i obszernie opracowane teorye; że we „Wstępie do matematyki⁴⁴ określił „ogólnie⁴⁴ rezultaty, do jakich doszedł. Drukiem nic dotąd z tej dziedziny nie ogłosił. Ustępy w „Prolegomenach⁴⁴ są tylko fragmentami, a raczej pojedynczymi przykładami do teoryj Wrońskiego, które jeszcze w późniejszych pismach rozwinie, nie podając jednak nigdzie całości swych badań. Ze względu na charakter filozoficzny „Prolegomenów⁴⁴, rozpoczyna od „prawa najwyższego⁴⁴ mechaniki niebieskiej. Tu bowiem, jak i w innych umiejętnościach, istnieć musiała w systemie Wrońskiego nieuchronna tryehotomia, której pierwszą

http://rcin.org.pl