164
Snmma teologiczna
rżenia Boga pod pewnym względem trwają na wieki, przynai-mniej co do materji, nigdy bowiem stworzenia nie obracają się w nicość, nawet, chociaż są zniszczalne. Lecz im bardziej stworzenia przybliżają się do Boga, który jest zupełnie niewzruszony ), tern bardziej są niewzruszone. Stworzenia zniszczalne bowiem pozostają na wieki co do materji, lecz zmieniają się co do formy substancjalnej. Stworzenia zaś niezniszczalne trwają wprawdzie co do substancji, lecz są zmienne co do innych rzeczy, naprzykład co do miejsca, jak ciała niebieskie, lub co do usposobień, jak stworzenia duchowe. — To zaś, co mówi Apostoł: te rzeczy, które widzimy są doczesne, chociaż jest prawdziwe odnośnie do rzeczy rozważanych samych w sobie, według czego każde stworzenie widzialne podlega czasowi, albo co do swego bytu, albo co do swego ruchu, jednak Apostoł chce mówić o rzeczach widzialnych, o ile są nagrodą dla człowieka. Te bowiem nagrody człowieka, które polegają na tych rzeczach widzialnych, mijają w czasie, te zaś, które polegają na rzeczach niewidzialnych, trwają na wieki. Stąd i poprzednio powiedział (tamże 17): wagę chwały wiekuistą w nas sprawuje.
Odpowiedź na drugi zarzut. Stworzenie materjalne według swej natury jest dobre: lecz nie jest dobrem ogól-nem, ale pewnem dobrem poszczególnem i ograniczonemu a odnośnie do owej poszczególności i ograniczoności następuje w niem przeciwieństwo, przez które jedno drugiemu się przeciwstawna, chociaż każde samo w sobie jest dobre. — Niektórzy zaś, osądzając rzeczy me wedle ich natury, lecz wedle własnej użyteczności, wszystko, co dla nich jest szkodliwe, poprostu nazywają złem, nie zważając na to, iż jeśli coś jest dla jednego pod pewnym względem szko-dliwem, dla drugiego, lub dla tego samego pod jakimś innym względem jest użytecznemu A tegoby nigdy nie było, gdyby ciała same były złe i szkodliwe.
Odpowiedź na trzeci zarzut. Stworzenia same z siebie nie odwracają od Boga, lecz wiodą do Niego, gdyż rzeczy jego niewidzialne, przez te rzeczy, które są uczynione zrozumiane, bywają poznane, jak powiedziano Rzym I, 20. Lecz, że odwracają od Boga, pochodzi to z winy tych, którzy ich głupio używają. Stąd powiedziano w ks. Mądrości XIV, 11, że
*) immobilis