page0201

195

PÓŹNIBJSr UCZNIOWIK.

tach oddani, przetrwali te ciężkie czasy. Nowych prześladowań nie było, a nawet powoli, już nie jako klub polityczny, lecz jako ludzie związani wspólnością przekonań i tą samą pracą naukową, dochodzą Pitagorejczycy znowu do wpływu znacznego, tak, że za czasów Platona, w niektórych miastach Włoch południowych piastują urzędy najwyższe, a nawet Archytas, słynny matematyk, przez czas jakiś rządzca Tarentu, podejmuje myśl ulubioną mistrza i stara sie o zawiązanie konfederacyi miast greckich. O znakomitym mężu będzie wzmianka w żywocie Platona. Oprócz niego, jeszcze kilku innych polityków wydała szkoła pitagorejska, a trwała póty, póki nie utraciły samodzielności swojćj miasta greckie we Włoszech po łudniowych. Szczegółów nie podaję, bo są nader niepewne; to jedno niewątpliwem, że nawet po rozbiciu zakonu, nigdy nie przestali stronnicy tój filozofii pracować nad podnoszeniem moralnem jednostek i całego społeczeństwa. Można im zarzucić, że dbali więcćj o małą liczbę wybranych, że mieli tendencye arystokratyczne, że nie zajmowali się umoralnieniem tłumów, ale nawet ich przeciwnicy (a mieli ich mnóstwo wśród demokratów), nie mogli ani jednemu wytknąć czy złych obyczajów, czy jakichkolwiek celów zdrożnych. Od podobnych zarzutów nie są wolni uczniowie innych szkół starożytnych. Tylko Pitagorejczykom udało się choć na krótko naprawić obyczaje zepsute i podnieść w wielu miastach greckich, poziom moralności powszechnćj tak w kobietach jak mężczyznach. Najpiękniejsza zaś pochwała spotkała ich po śmierci. Gdy w pierwszych wiekach po Chr., szlachetniejsi poganie usiłowali odrodzić świat dawny, coraz bardzićj rozkładający się, wtedy najskuteczniejszym do tego środkiem wydawało sie prawie zapomniane życie pitago-rejskie (jitoc    »' ⁰¹¹⁰ jedno uchodziło w oczach pogan

za życie najdoskonalsze i pełne cnót wszelkich ¹).

*) O najbliższych uczniach Pitagorasa nic nie wiemy, o późniejszych bardzo mało. Spis u Jamblicha firita Pyth. c. 36), obejmuje 218 imion męskich a 17 żeńskich, rozłożonych według miast i następstwa chronologicznego, ale wiele z nich zostało prawdopodobnie zmyślonych w czasach późniejszych. Jeden z najstarszych, lekarz Alkmeon z Krotony, przez Arystotelesa (Met. I. 5\ uważany za rywala Pitagorasa i twórcę osobnego systemu. O komedyopisarzu Epich armie, była mowa wyżćj. F i 1 o 1 a o s był według Cycerona (de orat. III. 34) uczniem , według C h a i g n e t a nauczycielem Archytasa, co jest prawdopodobniejsze, bo Platon w Fedonie (p. 61) powiada, że Cebes 1 Sym imasz, przyjaciele Sokratesa , słuchali go w Tebacli. Przy śmierci Sokratesa miał Platon 28 lat Archytas zaś nie wiele więcćj, a może

http://rcin.org.pl

13*