page0230

220

S. DICK STEIN.

dzieła podany jest schemat „praw tworzenia" i architektonika „piękna" według tego prawa. W przedmowie czytamy: „Wroński en calculant la veritable gammę acousti-que et Barberau en signalant 1’importance de 1’echelle des quintes pour l’explication des faits musicaux, nous avaient ouvort la voie dans laquelle nous nous sommes engagó etc.". Gounod wyraził uznanie swoje dla pomysłów Durutte’a; dla Wrońskiego miał uwielbienie *). I inni jeszcze muzycy, a między nimi współczesny nam muzyk belgijski Croegaert, pozostawali lub pozostają pod wpływem doktryny Wrońskiego.

¹⁰) Z tego czasu datuje zawiązanie stosunku naukowego pomiędzy Wrońskim i młodym astronomem Yvonem de Villarceau, który zajął się później krytyką pomysłów Wrońskiego. Wroński zwrócił uwagę na rozprawę Yvona o gwiazdach podwójnych, wspomniał o niej na okładce swojej broszury . „Document historiquo sur la revólation des destinóes providentielles des nations slaves etc.^- i posłał mu jedne z swych rozpraw. Stąd zawiązała się korespondencya w sprawie teoryi gwiazd podwójnych, którą ogłosił Wroński na półarkuszu: „Correspondance publique c’est a dire par lettres ouvertes entre M. Yvon, astronomo a Paris et M. Wroński" (czerwiec, lipiec, 1851).

¹¹1 Nie wszystkie wnioski Wrońskiego zdają się być należycie uzasadnionymi, jak to wskazują badania krytyczne Ch. Lagrange’a, wspomniane w rozdziale poprzedzającym (str. 171—2).

^lł) Wzory te podaliśmy w rozdziale ósmym str. 131.

^1S) Oto słowa Wrońskiego: (Historiosophie, I, str. 89): „Ces etres excentriques, ennemis de la verite et par consequent de notre doctrine du Messianisme, se sont re-cemment lieurtes contrę cette doctrine qui les ócrase; savoir: un poete mystique, nomme Mickiewicz, qui aprćs nous avoir vole le mot sacre de Messianisme, l’applique, pour le profaner et discróditer ainsi a une vóritable doctrine infernale, et un scribe catho-lique, nomme Ostrowski, qui, par une insigne contradiction de mauvaise foi, próten-dait d’abord que 1’homme ne peut decouvrir la verite, et voulait ensuite renverser notre doctrine, comme s’il avait decouvert la veritó, lui precisement qui pouvait n’en savoir pas mćme 1’idee etc. etc."

^l4) Że czas ten wypełniał pracą poważną, świadczy list do Leonarda Niedź-wieckiogo, datowany 14 sierpnia 1851 r. z Frankfurtu nad Menem. Niedźwiecki doniósł był Wrońskiemu o p. H. Desprezie, który się interesuje filozofią mesyanizmu, na co Wroński odpisał — z Leonardem Niedźwieckim korespondował po francusku — w ten sposób:

„Mon cher Monsieur, J’ai reęu, avec bien de plaisir, Votre aimable lettre du 7 courant. Mai., ayant eu, jusqu’a ce jour, des próoccupations pressantes et tres gra-ves, j’etais force de renvoyer jusqu’a ce moment le plaisir de Vous repondre.

J’ai lu avec satisfaction, tant ce que Yous me dites de Mr. H. Desprez; et j’aurais desir de lui faire parvenir sur le champ mes derniers opuscules. Je vais prendre des mesures pour qu’il puisse les avoir le plus tót possible.

Quant k Vous, mon cher Monsieur, je ne Yous remercie pas du noble zćle que Yos mettez a propager le messianisme. C’est votre devoir, parce que c’est et sera

*) Na grobowcu Wrońskiego kazał Gounod wyryć napis: „Erit sepulchrum ejus gloriosum Isaiae XI, 10". Ch. Gounod.

http://rcin.org.pl