page0236

w ielkich zagadnień zostało podjętych i rozwiązanych ; jeżeli rozważymy, że dla zrozumienia i zmierzenia przestrzeni tworzących dziś podstawę rachunków astronomicznych, człowiek musiał bardzo udoskonalić najdelikatniejszy ze swoich organów i wzmocnić niezmiernie siłę swego oka; jeżeli zauważymy, że nie mniej potrzebnem mu było wynaleźć metody właściwe do mierzenia bardzo wielkich odstępów czasu, aż do dokładności w dziesiętnych ; zwalczać mikroskopijne skutki, które zmiany temperatury wywierają na metalach, a stąd na wszystkich instrumentach, zabezpieczać się od złudzeń bez liku, któremi atmosfera zimna, lub gorąca, sucha lub wilgotna, spokojna lub poruszoua ściele diogę promieniom świetlanym; — wtedy wątła istota wraca do swoich przywilejów.

Wobec tych zadziwiających prac umysłu, cóż znaczy słabość, znikomość naszego ciała? Cóż znaczą rozmiary planety którą zamieszkujemy, ziarnkach piasku, na którem danem nam było pojawić się chwil kilka w życiu?"

Ale zostawmy na boku rachunki astronomiczne, i cofnijmy się wstecz do wieków, w których błąd geocentryczny przyjęty był bez zaprzeczenia. Ojcowie nasi mylili się, uważając ziemię za centrum ruchu powszechnego; ale nie mylili się, stawiając człowieka w pośrodku wszystkich przestrzeni stworzonych; bo czemże jest środek? — punktem pojedynczym i niepodzielnym, odnoszącym się do wszystkich okręgów kół możliwych i rzucającym swoje promienie w nieokreślonej

http://rcin.org.pl