page0026

22

2°. Pierwiastki bezpośrednie, organoplastyczne, czyli ostatecznie wytworzony pokarm;

3° Stan przyswojenia, czyli wytworzenie nowej tkanki żywej;

4°. Odpadki, czyli materye zużyte, będące w drodze rozkładu;

5°. Powrót tychże do świata mineralnego.

Każdy z tego zestawienia łatwo ocenić może, jak myl-nieby sądził, przypuszczając, że wszystko w nas jest żywe, lub gdyby czynnością życiową nazwał każdą z tych czynności. Obok bowiem tkanek rzeczywiście żyjących i czynności ściśle życiowych, dość jeszcze dużo pozostaje miejsca dla materyi nieżywych i czynności czysto chemiczno-fizycznych, dokonywa-jącycli się pod kierownictwem życia.

Pozostaje tylko oznaczyć dokładniej linię demarkacyjną między temi dwoma czynnościami.

Otóż nie ulega wątpliwości, że owe martwe cząsteczki, jak kwas węglowy, który przez oddychanie wydzielamy, woda, amoniak itp., słowem cząstki powracające do świata mineralnego, oraz cząstki, które do nas wchodzą, czy to przez oddychanie, czy przez pokarm, należą do chemii nieorganicznej i jej prawom są podległe, podczas gdy odpadki organiczne (owe zużyte cząsteczki), należą do chemii organicznej, lubo są w drodze do powrotu w świat nieorganiczny. Do tych ostatnich należą białka niższorzędne, jak mocznik, alkohole, kwas mrówczany i inne, które Berthelot zdołał w swem laboratoryum wytworzyć. Niemniej fermentacya, czyli pierwsze zmiany, przez jakie przechodzą pokarmy, dostawszy się do żołądka, są jeszcze czynnością chemiczną, którą życie kieruje, tak, że i nauka może je przez naśladownictwo wywołać. Znane bowiem są doświadczenia, przy których uskuteczniano sztuczne trawienie; pokarm należycie potłuczony, wprowadzony do retorty szklanej, jakby do sztucznego żołądka, zaczyna się podobnie, jak w żołądku, rozkładać i pod wpływem łagodnego ciepła, jeżeli poprzednio do owego pokarmu dodano soku żołądko-

http://rcin.org.pl