page0044

22 Płazy bezogonowe: Ropuszki. Huczki. Ropuchy.

ściwa głównie Eur. zach., u nas dość rzadka.

2 Rodzina. Ropuszki (Discoglos-sidae).

Stanowią przejście do ropuch: mają bardziej krępą budowę niż żaby, skórę szorstką, brodawkowatą, nogi tylne stosunkowo krótkie, o palcach spiętych błoną całkowicie, lub tylko częściowo, źrenica pionowa; zęby, podobnie jak u żab, na górnych szczękach i kościach podniebiennych. Język prawie całkiem przyrosły, krążkowały. Jedne mają gruczoły zauszne i widoczną błonę bębenkową, inne nie. Samce przeważnie bez pęcherzów dźwiękowych. Niespełna 10 gatunków, głównie ze strety umiarkowanej Starego Świata. Z nich u nas 3.

Tab. 10 fig. 5. Pętówka babienica

(Alytes obstetricans), mała ropuszka (dł. 4—5,5 cm); ma skórę nieco szorstką z drobnemi, niewyraźnemi brodawkami, krótką błonę między palcami nóg tylnych, źrenicę szparowatą oraz wyraźną błonę bębenkową i gruczoły zauszne. Grzbiet brunatnawo- lub zielon-kawo-szary w drobne ciemne plamki; brzuch biały lub żółtawy, gęsto nakra-piany. Nocna; przebywa pod ziemią, w chodnikach, które sama wygrzebuje. Samiec pomimo braku pęcherzy dźwiękowych posiada głos donośny i czysty. W porze lęgowej owija on sobie naokoło nóg tylnych sznury jaj, złożonych przez samicę, zagrzebuje się z niemi w ziemię, a po 10 dniach wchodzi do wody, gdzie młode lęgną się zaraz. Samica do wody nie wchodzi nigdy. Zamieszkuje Europę zach., w środkowej rzadka, u nas obserwowano ją raz jeden.

Tab. 10 fig. 6. Kumak ognisty

(Bombinator igneus), nieco mniejszy (dł. 4,5 cm), różni się tern, że skórę ma bardziej szorstką, większe brodawki (kształtu okrągłego), palce nóg tylnych całkowicie połączone błoną, źrenicę trójkątną; nie ma zaś błony bębenkowej i gruczołów zausznych. Grzbiet brunatno* lub brudno- oliwko wo-szary w ciemne plamy, brzuch szaro-niebieski w pomarańczowe plamy i białe kropki. Samiec z pęcherzem dźwiękowym niewidocznym nazewnątrz; głos ma dźwięczny. Pospolity w Europie śród.; u nas prawie wszędzie; przebywa przeważnie w wodzie; skrzek w postaci kłaczkowa-tych mas. Zimuje zagrzebany w ziemi. Podrażniony, broni się pienistą wydzieliną.

Tab. 10 fig. 7. Kumak żółtobrzu-chy cz. górski (Bombinator pachypus), nieco większy (dł. do 5 cm), różni się od poprzedniego kończystemi brodawkami na skórze oraz ubarwieniem: grzbiet ma szaro-brunatny, nieplamisty, brzuch żółty w szaro niebieskie plamy. Samce bez pęcherzy dźwiękowych. Zamieszkuje Europę zach. i środkową w okolicach pagórkowatych i górzystych; u nas wyłącznie w Karpatach i na Śląsku.

3    Rodzina. Huczki (Pelobatidae).

Podobne z budowy i - wyglądu do ro-puszek, ale skórę mają gładką, błyszczącą; język na wolnym końcu zaokrąglony i słabo wycięty. Oczy bardzo wypukłe, z pionową źrenicą; palce tylnych nóg całkowicie spięte błoną; gruczołów zausznych niema, błona bębenkowa niewidoczna. Samce bez pęcherzów dźwiękowych. U nas 1 tylko gatunek.

Tab. 10 fig. 8. Huczek ziemny (Pe-lobates fuscus), nieduży (dł. 6,5 cm), na grzbiecie szaro-brunatno-żółty w ciemniejsze plamy; po bokach mniejsze, czerwone plamki; brzuch białawy w ciemne plamy lub bez plam. Pospolity u nas i w całej Europie; nocny, lądowy, do wody wchodzi tylko na składanie skrzeku; kijanki dochodzą największego wzrostu wśród naszych (dł. 8 — 10 cm). Podrażniony, huczek wydziela ostry zapach czosnku; udka jadalne.

4    Rodzina. Ropuchy (Bufonidae).

Ciało krępe, niezgrabne, obie pary nóg prawie równej długości, tak iż zwierzę raczej pełza niż skacze; palce tylnyc

\