page0030

22

Saumur — Saussure

kodzielnie szmelcu, skór, płótna, kapeluszy, saletry i prochu. W pobliżu znajduje się wiele szczątków celtyckich i rzymskich starożytności, między innemi dwa obozy Julijusza Cezara. W r. 1793 miała tu miejsce bitwa między wojskiem Rzeczypospolitej i rojalistami, w której ostatni otrzymali zwycieztwo.

Saunders (Józef), professor rytownictwa, literatury angielskiej i historyi sztuk pięknych w uniwersytecie wileńskim. Urodził się w Londynie 1773 r., w roku 1796 wszedł do służby rossyjskiej przy ermitażu jako rytownik. Czyli tam zostawił jakie ślady swojej pracy, niewiadomo. W r. 1810 powołany został do Wilna na professora, gdzie kilku zdolnych wykształcił rytowników i zkąd w r. 1819 wyjechawszy do Włoch dla poratowania zdrowia, w r. 1821 otrzymał uwolnienie ze służby i pensyją emerytalną. Umarł w roku 1830. W czasie pobytu w Wilnie, oprócz zajęć professorskich, należał do redakcyi Pamiętnika magnetycznego, pisał o artystach polskich, układał wiersze po angielsku, które następnie dawał tłómaczyc na polskie i drukował po czasopismach wileńskich. Najważniejszą tam jego pracą jest: Wiadomość o życiu i dziełach Szymona Czechowicza, umieszczona w Dzienniku wileńskim na rok 1815, tom II, str. 624. Pomiędzy zaś utworami jego rylca, które wykonał w Wilnie, najpiękniejszy jest portret Fryderyka Niszkowskiego, professora chirurgii.    F. M. S.

Saurin (Jakób), słynny mówca kościelny reformowany we Francyi, urodził się r. 1677 w Nimes; w skutku odwołania edyktu nanteńskiego i wynikłych ztąd prześladowań, musiał z ojcem swoim adwckatem uciekać d) Genewy, później był pastorem w Londynie, następnie w Hadze, przez lat 25, i tu umarł roku 1730. Kazania jego w^r pięciu tomach zyskały powszechną sławę, nawet u innych wyznań. Po śmierci jego były wydane we 12 tomach. Porównywano go do Bossueta; szczególnie się unoszono nad kazaniami o jałmużnie, i o sądzie ostatecznym. Dzieła jego nie były utw^rorem pracy i talentu, ale natchnienia serca poczciwego i głębokiego przekonania. Jak orzeł słowa, porywa, zachwyca, gdy grzmi przeciw Ludwikowi XIV, prześladowcy jego spół-wyznawców, lub głosi ewangeliczną miłość bliźniego Odznaczał się także wielkiem umiarkowaniem względem Kościoła katolickiego i tolerancyją.

Saussure (Horacy Benedykt de), uczony fizyk i geolog, urodził się w Genewie 1740 r., był synem Mikołaja Saussure’a, który dał się poznać z kilku pism o rolnictwie. Dobrze poprowadzone wychowanie a nadewszystko rady wuja, Karola Bonnet, natchnęły go zamiłowaniem obserwacyj. W wieku lat 20 ubiegał się z uczonym Ludwikiem Bertrandem o katedrę matematyki, a w dwa lata później powierzono mu wykład fizyki i filozofii. Od tej chwili poświecił cały swój czas na ugruntowanie się w naukach i utrzymanie na wysokości wieku, tudzież na czynienie spostrzeżeń nad fizyjologiją roślin, a wkrótce potem celem zbadania budowy gór, przeszedł czternaście razy góry Alpejskie, przez ośm wąwozów'; przebiegł także góry Jura, Wogiezy, góry Niemiec, Anglii, Włoch, Sycylii i wysp sąsiednich, zwiedził wulkany wygasłe Owernii i Vivarais, badał góry Forezu, Delfinatu i Burgundyi. Wszystkie te wycieczki uwieńczyło wejście na Mont Blanc, na szczycie której Saussure przepędził blizko trzy tygodnie na czynieniu spostrzeżeń meteorologicznych i pierwszy dokonał pomiaru barometrycznego. Tym sposobem położył ogromne zasługi w geologii, za założyciela której słusznie jest poczytywany, a spostrzeżeniami nad fizyką ziemi i w innych w związku z nią zostających naukach, zjednał sobie sławę ogromną. Zawdzięczamy mu niektóre teoryje i narzędzia fizyczne, jak np. w higrometryi, Essais sur khygeometrie (Genewa, 1783 r.). Dzieło jego