page0492

PROBLEMY POPRAWNOŚCI NAZW. POLITYKA NAZEWNICZA

Kwestie prawne związane z ustalaniem nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych rozstrzyga zmieniona po wojnie ustawa z 1948 r., nr 36, poz. 251; w 1971 r., nr 12, poz. 115 (art. VI, p. 4 i art. VII, p. 2), a ostatnio Dz. U. z 1990 r., nr 34, poz. 198. Drobne regulacje dotyczące poszczególnych obiektów znaleźć także można w Monitorze Polskim (począwszy od 1946 r.).

Kodyfikacji podlegają nie tylko obiekty fizjograficzne z terytorium Polski. Z inicjatywy geografów, kartografów, historyków, językoznawców, wydawców itp. opracowano nazewnictwo geograficzne świata. W 1951 r. Polskie Towarzystwo Geograficzne utworzyło Komisję Nazw Geograficznych. Komisja ta, pod zmienioną nazwą, jako Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Polski, działa przy Ministerstwie Edukacji Narodowej i czuwa nad normą językową obcych nazw geograficznych używanych w Polsce.

Obce nazwy krajów, krain geograficznych, miast, rzek itp. znajdują się w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego z lat 1975-1977 i z 1986 r.

Najnowsze polskie nazwy obiektów geograficznych na obszarze Europy, w obu Amerykach, Afryce, Australii i Oceanii, w Antarktyce, a także nazwy na oceanach i morzach opublikowano w czterech tomach „Polskich nazw geograficznych świata" (cz. I-IV, Warszawa 1994) oraz w tomie pt. „Nazwy państw świata, ich stolic i mieszkańców" (Warszawa 1997). Publikacje te powstały jako wynik prac wspomnianej Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Polski. Ustalenia Komisji są istotne między innymi z uwagi na liczne przykłady niekompetencji językowej i pomyłek w polskich środkach masowego przekazu, korzystających zwykle z usług obcych agencji informacyjnych.

Nacisk czynników oficjalnych na kodyfikację nazw małych obiektów jest niewielki i rozproszony w działaniach. Jednak i w tych kwestiach wydano przepisy („Ustalenie wytycznych w sprawie nadawania nazw ulicom i placom oraz numeracji nieruchomości", Monitor Polski z 1968 r., nr 30, poz. 197).

Nazwy ulic większych miast są rozpatrywane i opiniowane lokalnie przez ciała społeczne przy prezydiach miejskich. Nie zostały natomiast dotychczas skodyfikowane oficjalnie nazwy pól, lasów, łąk i innych tego typu użytków, często występujące w różnych wariantach słowotwórczych i leksykalnych.

Zagadnienia poprawnościowe związane z nazwami geograficznymi dotyczą rozmaitych aspektów: pisowni, wymowy, odmiany (por. różnice

488