page0897

889

Sancius — San-Iidelfonso

Sanctissimum. Ob. Sakrament, przenajświętszy.

Sanctns. We mszy świętej, po prefacyi, kapłan ze złoźonemi rękami i nachylony mów i: Sanctus, sancius, sancius, Dominus Deus in Sabaotk- pleni sunt coeli et terra gloriae tuae: Hosanna m excelsis, to jest: Święty, święty, święty Pan Bóg zastępów; pełne są niebiosa i ziemia chwały twojej; Hosanna na wysokościach. Pieśń tę śpiewaną przez Serafinów, słyszał prorok Izajasz, uniesiony w zachwyceniu przed tron Boga.

San-Domingo, ob. Hajti.

San-Fernando de Catamarca, ob. Catamarca.

San-FranClSCO, główne miasto północno-amerykańskiego stanu Kalifornii, stacyja wojskowa i fioły Zjednoczonych Stanów, siedlisko dziesiątego wydziału wojennego Unii, środkowy punkt ruchu pieniężnego w Kalifornii i najważniejsze obecnie miasto handlowe zachodniego wybrzeża Ameryki, leży na Zachód wielkiej zatOKi San-Franciseo, nad przystanią, wprost której wznosi się wyspa Yerba-Buena. Miasto to zbudowane na wzgórzu podnoszącem się od wybrzeża do 500 stóp wysokości, ma port obszerny, bezpieczny i głęboki. W Czerwcu roku 1847 miasto liczyło tylko 460 mieszkańców; w końcu roku 1852 ludność najrozmaitszej narodowości wzrosła do liczby 36,150. Większa część dawniejszych domów, z drzewa stawiana, ulegała częstym wypadkom pożaru. Lecz po każdej takiej klęsce miasto zmieniało się na korzyść pod względem trwałości i piękności zabudowań. W r. 1854 San-Francisco posiadało 24 świątyń wszelkiej religii i różnych wyznań, między temi 2 synagogi i świątynię chińską; 12 zakładów' szkolnych publicznych, 19 stowarzyszeń dobroczynnych, 12 redakcyj dzienników, 5 teatrów i t. d. Miasto San-Francisco dla kopalni złota w dolinie Sacramento, wabiących corocznie wielką ilość wychodźców z wszystkich okolic kuli ziemskiej, dla korzystnego położenia dziś już ożywione znacznym ruchem handlu wywozowego i przywozowego, ma niezmierną przyszłość przed sobą i stanie się wkrótce niezawodnie jednym z najwięcej uczęszczanych portów świata. Obecnie posiada 7 banków; w roku 1851 miało już 45 parostatków rzecznych; w r. 1853 wywóz złota wynosił blisko 68 milijonów dollarów wartości. Zatoka San-Francisco odkryta r. 1570 przez Franciszka Drakę, jest jedną z najpiękniejszych i stanowi wyborną bezpieczną przystań, tak obszerną, że połączone floty wojenne wszystkich państw morskich mogłyby się w niej pomieścić. Odłączona od morza pasmem gór 2,000—2,500 stóp wysokich, zatoka ta ma niemal pozór oddzielnego wewnętrznego jeziora. Wejście do zatoki zwane Golden-Gate czyli brama złota (Chrysopyle), tworzy droga morska % do % mil długa, nad którą się z obu stron piętrzą strome skały. Zatoka rozciąga się 13 mil, przy szerokości 1 do3^l/₄ mil: głębokość jej wynosi 40 stóp.

San-Francesco de Campeche, ob. Campeche.

San-Jago de Chile i San-Jago de Cuba, ob. Santiago.

San-Jago di Compostella, ob. ComposteUa.

San-Udefonso, małe miasto w hiszpańskiej prowincyi Segovia, na północnej pochyłości gór Sierra Guadarama, nad rzeką Eresma położone, powstało zwolna obok zamku królewskiego La Granja, posiada fabrykę szkła i zwierciadeł, kościół parafijalny i kollegijalny zawierający grobowiec króla Filipa V, i liczy 1,200 mieszkańców. W r. 1777 zostały tu podpisane warunki pokoju ustalające granicę między portugalską Brazyliją i posiadłościami hiszpańskiem i w Ameryce; w roku 1796 w temże mieście nastąpiło przymierze odporne i zaczepne między Hiszpaniją i Francyją.