scandjvutmpc801

193

sofie nogi pod siebie podłożywszy; Murzyn, czy to afrykański, czy z Nowćj Gwinei, albo Papu, siada podobnie jak małpa; a nareszcie dziki Anierykauin kładzie się, jak długi, na ziemi, lub rozciąga się, tak samo jak w hamaku czyli wiszącćm łóżku. Są jeszcze inne ka-żdćj rasie ludzkićj właściwe zwyczaje.

A nadto spostrzegamy cechy moralne każdemu ludowi w szczególności właściwe i które zdają się być niezatartemi. Eskimowie są z natury niedowierzający, Laponowie lękliwi, Malaje zdradliwi, oszukańcy, Czerkiesi wiarołomni, Indyjanie nikczemni, czołgający się, Chińczycy chciwi zysku, Murzyni bojaźliwi, Europejczycy waleczni i dowcipni. Powiedziano źe genijusz i przemysł mieszka w Europie, bogactwo w Indyjach wschodnich, okazałość na Wschodzie (1).

W ogólności zestarzałe narody są nader cerenjonijalne w swych obyczajach, jak tego mamy dowody na Chińczykach, Japonach i większej części ludach wschodnich. Owa zbyteczna i w samych tylko demonstracyjach grzeczność, ludów tych nie czyni lepszemi, miewają one wszystkie wady dworaków; kiedy tymczasem prostota barbarzyńców zatrzymuje sobie za towarzyszkę szczerość.

Te stare ludy tak lubią płacić sobie fałszem, iż w Iudostanie są najemni pochlebcy boalami zwani, pochlebcy tytularni, z tej samej co bramiuowie klassy, ale stanu służebnego, podobnie jak sudro-icie czyli służący (2_); zwykle bardzo dobrze im płacą, a obowiązkiem ich bywa rozgłaszać nieporównane cnoty tych którzy ich najmują. Zakrywają oni sobie twarz aby bezczelniej kłamać mogli; tę mądrą ostrożność zachowywaćby pówinni boatowie wszystkich krajów.

Niegdyś w Norwegii chłopi przywiązywali się jeden do drugiego swemi pasami, potem obrażony, wyzywający pytał się sw>ego antagonisty; Ile możesz wytrzymać cali żelaza (noża)? Podobnież w Nubii u Hadendoasów, młodzieniec, wziąwszy nóż, w obec świadków, wyzywa drugiego aby się kaleczył; sam zaś robi sobie nacięcia na ręku, na ramionach, na bokach ciała: przeciwnik powinien

fi) Ant. Linhart. i rrsi/ch der Gesclńchte von Krain., Laybacli, 1171, in 8; 2 vol. dowodzi ze Słowianie zachowują ayzjatyckie obyczaje; toż samo mówi Gmelin.

(2) Solyyna, Les Hindout t. i.

Virej. Hist. Nut , Tom II.

25