scandjvutmp1ba01

402

konstytucyje, obrzękłość, wodną puchlinę, febry codzienne, katarowe, choroby wszawe, robaczywe, zgnile, i t. p., jako tćż biegunki, upławy wodniste, zatkanie gruczołów i inne podobne słabości. Ludzie północni, na nizinach mieszkający, Murzyni i inni południowi mieszkańcy okolic wilgotnych takimże podlegają chorobom.

W umiarkowanych klimatach i ludziom krwistym, jak Francuzom, Włochom, Grekom, Ormijanom, Persom, i t. p., dokuczają nadewszy-stko zapalenia, dychawice, kolki nerkowe, podagra, suchoty, hemoroidy, gwałtowny ból głowy, ciągłe febry, krwista appopleksy-ja, i t. d.

Żółciowe, gorące temperamenty, jako to Tatarów Mongolskich, Karaibów, Turków i ras ludzi, szczególniej mieszkających na gruntach suchych, gorących, wystawione bywają na żółciowe gorączki, szaleństwo, zapalenie gardła, plucie krwią, konsumcyjną gorączkę, zapalenie wątroby, kiszek, na cholerę morbus, szkarlatynę i na wszystkie gwałtowne choroby. Wiek rnęzki, lato, suchy, gorący grunt, sprzyjają zawiązywaniu się tych chorób.

Pomiędzy ludźmi konstytucyi melancholicznej, między mieszkańcami gorącego pasa, w krajach zaduchliwych zdarza się wiele chorób chronicznych, hypokondryja, zatkanie śledziony, wątroby, szkorbut, wrzody, kamień moczowy, hemoroidy, żółtaczka, dolegliwości hysteryczne i spazmatyczne. Takie rodowi ludzkiemu właściwe choroby panują szczególniej na Południe Azyi.

Wielu autorów spostrzegało ludzi usposobionych do przeżuwania, czyli takich którzy mogli cofać pokarmy z żołądka dla powtórnego ich przeżuwania; inni widzieli łudzi łuską rogową pokrytych: lecz wszystkie te osobliwości, prawdziwe lub fałszywe, chorobliwe wyro-sty naskórka, rzeczywiście do naszej historyi naturalnćj nie należą.

Narody rybożywne są wszystkie podlegle chorobom skórnym, jako to trądowi, świerzbie, i t. p., nadewszystko w gorących klimatach; dla tego to mądrzy prawodawcy egipscy, hebrajscy, lidyjscy, i inni południowi zakazali niepomiarkowanego. używania ryb, jako niezdrowego pokarmu. Pokarmy mięsne sprawiają w gorących krajach nerwowe i zgniłe gorączki, dyzenteryje, niebezpieczne wyrzuty, fluksyje i inne podobne choroby. W okolicach zimnych, wyłącznie roślinny pokarm, jako zbyt osłabiający, nie długoby