scandjvutmp1bb01

403

służył i sprowadziłby osłabienie i wyniszczenie. Używanie gorących napojów i pokarmów mało zgodne jest z naturą, nie jest bowiem żadnemu zwierzęciu zwyczajne; a wreszcie takie pokarmy czynią ciało ociężałem i żywość jego zmniejszają, t Uważano jeszcze, że wszystkie ludy południowe są mnićj więcej chude, a zaś północne otyłe. Były nawet przykłady ludzi nadzwyczajnej tuszy, jak ów Anglik w hrabstwie Lincoln, który ważył pięćset ośmdziesiąt trzy funty, miał dziesięć stóp obwodu, a zjadał dzienuie ośmnaście fuutów wołowego mięsa: umarł mając dwadzieścia dziewięć lat i pozostawił siedmioro dzieci, luny ważył sześćset dziewięć funtów, a jego suknia mogła objąć siedm zwyczaj nćj tuszy osób i dala się na nich zapiąć. A uakoniec jeden jeszcze ważył sześćset cztćrdzieści dziewięć funtów; musiał jeździć na przechadzkę powozem; w barkach szeroki był cztery stóp i trzy cale. Nie ma tak potwornych ludzi we Francyi, a tein mniej w krajach południowych.

ARTYKUŁ IV.

Dla czego to człowiek jest nąfzamienniejszy i najchorowitszy ze zwierząt. — O chorobach właściwych rodowi ludzkiemu.

Zastanówmy się teraz nad rodem ludzkim działającym na kulę ziemską, uważmy jak wywiera panowanie dobrego i złego na wszystkie stworzenia. Wielki mózg, rozsyłający liczne rozgałęzienia nerwów po naszych organach, udziela im życia i najdelikatniejszej czułości; nawzajem organy odzywają się w tćm rozumowanćin ognisku , w tym cudownym składzie myśli, albo raczćj w tym boskim przybytku, skąd wzniosłe pomysły duszy rozbiegają się po członkach lotem błyskawicy.

A nadto, niezmiernie delikatna budowa ciała, giętka i ruchawa orgauizacyja, ruszająca się, drżąca za najmniejszćm wrażeniem; skóra naga, nadzwyczajnie czuła, drażliwa na najlżejsze dotknięcie; ręce, nad wszelki podziw zwinne i uajdelikatniejszćm obdarzone dotykaniem; inne organy zmysłów, lubo mnićj'dzielne jak u wielu zwierząt, większą od nich obdarzone są pewnością i subteluością, czyli raczćj doskonalszą odznaczają się w swym ogóle równowagą.

Zdolności zastanawiania się, wynajdowania, przenikliwego docie-