458
Jeżeli do tego źródła zarazy dodamy jeszcze oburzającą rozpustę jaką tylko wymyślić może rozwiązłość, zgodzimy się pewno na to, ze wyniknąć muszą różne plugawe choroby. Niech nam wolno będzie przytoczyć w tym względzie następujące miejsce z Martialisa:
Nam, dum tumenti morsus baeret in vulva Et vagientes inrus audit iufantcs,
Partem gulosam solvit iadecens raorbus:
Nec purus esse nunc potest, nec impurus.
Mortial., lib. XI epigr. LXII.
Sidere percussa est subito tibi, Zoile, lingua.
Dum lingis certe, Zoile nunc, f...
Ibid epigr. LXXXVI.
Pomijamy inne bardzićj jeszcze oburzające; wszystko jednak dowodzi, jak podobne czyny, które dawni pisarze w głębokiej zagrzebać byli powinni niepamięci, jak mówię podobne czyny rozszerzać mogły tajemne choroby, już to na częściach rodnych, już w ustach i t. d.
Dosyć na tćm.że wymienione rodzaje niechlujstwa i nieczystości, do wysokiego posunięte stopnia, mogły sprawić, rhagady, gono-reą i t. p. a stąd można pojąć jakim sposobem powstała choroba u osób trędowatych, tak niepohamowaną czujących skłonność; nade-wszystko w rasach ludzi, których bardzo ostre są wyziewy skórne, jak naprzykład u Karaibów7, Murzynów i t. p. A wreszcie jakimkolwiek bądź sposobem i gdziekolwiek powstała choroba syfiliczna, według nas zawsze utrzyma się największe prawdopodobieństwo, że jćj źródłem jest rozwiązłość.
Niektórzy także obwiniali o jej początek już to zimnych Amerykanów, którzy wzbudzać mieli draźliwość organów rodnych, przy-kładauemi na nie owadami, już znowu upatrywano jćj związek w nie-czystćm przestawaniu ze zwierzętami, lub małpami: tak mniemali Overkamp, Vau Helmout, Roberg i t. d. Ale takie szaleństwo zrodzić było powinno chorobę weneryczną jeszcze przed okryciem Ameryki. Komuż nie są wiadome związki u staroży tnych pasterzy z kozami? [Mówią nawet że jeden z pomiędzy nich, imieniem Car-tis, zabity został uderzeniem przez zazdrosnego kozła (1).
(1) Ka/.tly mógł wyczytać w Wirgiliuszu:
Novimus et qui te... trauiYersa tueutibus hircis,