Bronisław Radziszewski: wody i źródła mineralne 157
4. C i e c h o ci n e k, w pow. nieszawskim położony, posiada tę-żnie, na których osadzają się sole wapniowe, warzelnie soli, oraz zakład kąpielowy, oddawna cieszący się ogólnem i zasłużonem uznaniem.
5. Druskieniki (»Druska« po litewsku znaczy sól), w pow. grodzieńskim, w uroczej okolicy nad Niemnem i Rotniczanką, oddawna znane i cenione zdrojowisko.
6. Birsztany, w pow. trockim, w malowniczej okolicy nad-niemeńskiej, posiadają prócz zdroju solankowego »Wiktorya«, także pięć zdrojów t. zw. starych, które zawierają głównie dwuwęglan wapniowy.
7. Solec, w Kieleekiem, ma zakład będący obecnie w zaniedbaniu.
8. Busko, w pow. stopnickim. Solanki tamtejsze posiadają znaczne ilości siarczanów i siarkowodorów. Z powodu skuteczności tych wód, oraz pięknego położenia, zakład w Busku jest licznie odwiedzanym.
9. Limany, położone w bliskości Odessy, są to jary dosyć głębokie, ciągnące się z północy na południe, zamknięte od południa naturalnem nasypiskiem. Na dnie tych jarów znajdują się solanki, zawierające 24% do 3O0/o soli kuchennej. Solanki te częściowo nasycają ziemię, tworząc słone błoto. Zarówno same solanki, jak i słone błoto, używane są w celach leczniczych w odpowiednio urządzonych zakładach. Najwięcej cenionymi są Liman hadżibejski, tak nazwany od tatarskiej osady Hadżi-bey, i Liman kujalnicki, t. zw. od strumienia, który do niego wpływa.
10. Wody morskie zawierają przeważnie sól kuchenną i z tego powodu można je zaliczyć do solanek. Zarówno nad brzegami morza Czarnego, jak szczególniej Bałtyku, powstały liczne zakłady kąpielowe, z których najważniejszymi są: Połąga na Żmudzi, z poważnie rozwijającymi się zakładami kąpielowymi, Soboty u ujścia Wisły, i Kołobrzeg, posiadający prócz morskich kąpieli, także źródło słone.
B. Szczawy, są to źródła, zawierające obok dwuwęglanów, nadmiar bezwodnika węglowego. Można je podzielić na trzy grupy: a) szczawy alkaliczne, b) szczawy słono-alkaliczne i c) źelaziste.
a) Szczawy alkaliczne zawierają obok innych składników głównie węglan jednosoćfowy. Takiemi są:
1. Głębokie, koło Rytra, w pow. nowosądeckim, mające źródła dotychczas niestety niewyzyskane.
2. Krościenko, nad Dunajcem, którego wody zyskują sobie coraz więcej uznania.