tpn 1 22489901

282 GEOGRAFIA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH

się więcej do letniego, ponieważ w lecie spadają znacznie większe sumy opadów (w dorzeczu Wisły 402-3 mm w lecie, 217^-8 mm w zimie).

§ 48. Zależność stosunków hydrologicznych od wahań klimatu.

Wszystkie czynniki i stosunki hydrologiczne zależą w znacznej mierze od ogólnych wahań klimatycznych; w okresach wilgotnych wo-dostany się podnoszą, a powodzie mnożą; w epokach suchych naod-wrót wodostany się obniżają, a powodzie stają się rzadsze (ob. Rys. 8)

	Pięciolecia		1851- 55	O co i CO >o QO	1861-65 I	1866-70	1871-75	1875-80	1881- 85	1886-90	1891-95
lO »o	3	Opadów	+12	-15	-10	4“ ³	- 4	+10	+ 6	+ 1	+ó	01 /o
X> ’5? 5	C if CG O -o	w Tylży (Niemen)	+27	-26	-10	+21	—18	+ 5	+13	-14	-9	0/ /©
0> S-, 'CG	o *	w Torunia (Wisła)	+62	—25	-54	-18	- 4	+23	+21	0	-8	Oj /o

Zawsze, jeżeli wychylenie opadów różni się od średniej o 6% lub więcej, fakt ten odbija się w wodostanach. Kwestya wahań klimatycznych jest nadto skomplikowana i zawiła, by ją tu obszerniej omówić (zostanie omówioną jeszcze w rozdziale o klimacie). Z liczby powodzi wynikałoby, że na ziemiach polskich okresy 1836/55 i 1876/95 były wilgotne, a okresy 1815 — 35 i 1855—75 względnie suche:

Wodostan 1816—35 1836 55 1856—75 1876—95

Odra	Racibórz wysoki z	wylewami	—	45	19	49
Wisła	Kurzebrack	/> 55 m	6	13	10	12
Pregoła	Wystruć	/> 4 m	13	26	24	18
Niemen	Schmalleningken	)> 6 m	7	15	12	20

C. Zlewisko morza Czarnego.

§ 49. Ogólne stosunki. Stosunki hydrograficzne i hydrologiczne zlewiska bałtyckiego omówiliśmy obszerniej, bo na niem przede-wszystkiem odbył się rozwój kultury polskiej i charakteru polskiego. Tern zwięźlej możemy przedstawić stosunki zlewiska morza Czarnego, podkreślając przedewszystkiem różnice. — Zlewisko morza Czarnego składa się z dorzeczy rzek głównych Prutu, Dniestru, Bohu i Dniepru. Z wyjątkiem Dniepru dorzecze wszystkich tych rzek leży prawie całkiem na obszarze płyty Czarnomorskiej, którą one przerzynają długimi i bardzo wąskimi jarami. Jedynie źródlane obszary