tpn 1 22483201

314 GEOGRAFIA FIZYOZ .A ZIEM POLSKICH

3) starsze pokłady siodła między Zabrzem a Katowicami (Zabrze, Huta królewska, Katowice, Rozdzin, Bytom), 4) Gołonóg oraz pokład Reden ta Dąbrowie górniczej, 5) Tenczynek pod Krzeszowicami.

Horyzonty starsze piętra sagenariowego mają niektóre gatunki z florą kulmu wspólne, poza tern znamiennemi roślinami dla nich są: Archaeocalamites radiatus, liczne kalamity, Sphenophylłum tener-rimum, Diplothemma elegans, dicksonioides, Galymmotheca Linkii, di-varicata, Senftenbergia aspera, Oligocarpia ąuerciforia, liczne lepido-dendrony, Stigmaria.

Znacznie bujniejszą roślinność posiada piętro następne, sygilla-nowe, dostarczające większość węgla kopalnego amerykańskiego, angielskiego, belgijskiego, francuskiego, dolno-śląskiego i polskiego. Występuje ono u nas od Mikołów a na zachodzie do Sierszy, od Niwki na północy do Karwina następujących ważniejszych wyspach; 1) wyspa ostrawsko-karwińska, 2) mikołowska, 3) między Zabrzem a Katowicami, 4) na północnem i południowem skrzydle siodła dąbrowsko-siedleckiego, 5) Niedzieliska, Jaworzno, Siersza pod Trzebinią.

Ponad warstwami sygillaryowemi nie poznaliśmy dotąd w Polsce roślinności górnych warstw węglonośnych; natomiast mamy w dwu miejscach na zachód od Krakowa zachowane resztki flory dolnego dyasu czyli permokarhońskiej, kończącej długie wieki panowania ro-dniowców. W głębokich, dzikich i stromych wąwozach Kwaczały pod Alwernią leżą pogrzebane w tamtejszych arkozach skrzemieniałe, bardzo liczne pnie permokarbońskiego lasu. Należą one do dwu gatunków roślin zapewne nagonasiennych: Dadoxylon Schrollianus i D. Rollei. W Karniowicach zaś i w Filipowicach w słodkowodnych, krystalicznych »wapieniach karniowickich« znajdujemy obfitsze resztki roślinności permokarhońskiej, w bogatej w wapno wodzie ówczesnych źródlisk lub wodospadów niby w sprudlu karlsbadzkim zwapniałych. Są to przedewszystkiem szerokolistne paprocie (Taemo-pteris multinerris, Odontopteris, Neuropteris), ale także kalamity, an-nularye, sygillarie, kordaity, nasiona niewiadomych roślin.

§ 2. Epoka liagoiiasieniiyeli znamienną jest rozwojem nowszych paproci (Osmundaceae, Schizeaceae, Gleicheniaceae), szpilkowych, sagowców, brakiem prastarych lepidodendronów, kalamitów, sygillaryi. Zwłaszcza sagowce osięgają w tej dobie maximum swego rozwoju. Brak jeszcze kwiatów barwnych lub wonnych, brak pnączy, brak różnorodności w rozgałęzieniu drzew. Trwa ta epoka przez geologiczne formacye zechsztynu, tryasu, jury, by ustąpić u nas w kredzie florze okrytonasiennej. Przypuszczają, że przybyła do nas rzesza roślinności nagonasieńnej z południowego wschodu, z dalekiej Gon-