tpn 1 22484601

328 GEOGRAFIA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH

podobnie i modrzew, lecz jako drzewa bardziej od innych cenione i poszukiwane uległy wytępieniu Z ostatnimi niedobitkami jawora i cisa można się jeszcze obecnie spotkać w Tatrach, a o ich (minio-nem) istnieniu w Karpatach przemawiają nazwy takie, jak Jawarów i Cisowiec. To samo można powiedzieć i o lipie (Lipowa). Nad potokami leśnymi żyje i w dziedzinę kosodrzewu zachodzi jarzębina (sko-rucha), lecz nie wyrasta tam w drzewo. W dziedzinie kosodrzewu natomiast, i w Tatrach i na Czarnej Horze, utrzymała się dotąd w kilku miejscowościach limba, gatunek sosny o orzeszkowatych, jadalnych nasionach, której ojczyzną jest Syberya.

Łazy. (A Rehm. Z p. I, 86, 356, II, 63). Po brzegach rzek mniejszych i strumieni leśnych, o niestałym zasobie wody, gdy płyną po gleŁie ilastej, nieprzepuszczającej wody, rozwinęło się to osobliwe skupienie roślinne, które opisaliśmy w naszej Geografii ziem polskich pod nazwą łazów. Gleba, nieprzepuszczająca wody, zalewana przy kaźdem wezbraniu rzeczki, a zatem dwa albo trzy razy do roku, ulega niestałemu zabagnieniu, co znaczy, że gdy w jednych latach pozostaje wilgotną, albo i mokrą, to w innych znacznie obsycha. Na glebie takiej ginie wiele drzew, a te, które zostają, rozwijają się bardzo powoli i ulegają często skarłowaceniu. Zanika na nich sosna, grab, buk, a pozostaje świerk, brzoza biała i omszona, olsza lepka i siwa, dąb, a na obszarach lasów mięszanych jesion, wiąz, lipa Ale te drzewa rosną tak zrzadka, że można prawie wszędzie wozem pomiędzy nimi przejechać, a dobrze oświetlona gleba takich zarostów porasta bujnie trawami i ziołami i (zostawiona w spokoju) robi na wiosnę wrażenie kwiecistej łąki. Ponieważ rzeczka przecinająca łazy, zmienia często swój kierunek, często też opuszcza i zamula na obu końcach swe ramiona, przeto łazy bywają poprzecinane licznemi zagłębieniami. Wypełnia je woda, która pokrywa się wodnicami i grzybieniami. Przy brzegu puszcza się bujnie trzcina, albo pałki, albo wysokie turzyce i sity, albo rozwija się wieniec krzewiasty, złożony z leszczyny, łóz, rokity, wikliny, szakłaka, trzmieliny itp. roślin, poplątanych słodkogórzem, powojem i dzikim chmieleni, co wszystko razem dziki, ale bardzo zajmujący przedstawia widok. Są więc łazy, uważane jako całość, niesłychanie urozmaiconem skupieniem najróżnorodniejszych składników, bo drzew, krzewów, ziół, traw słodkich i kwaśnych; jest to skupienie ziemnowodne, powstające przez zespolenie skupień drzewiastych, krzewiastych, łącza-stych i wodnych. Takie łazy są przywiązane, jak się zdaje, do wscho-dnio-południowej Europy, bo są znane z Karpat galicyjskich i węgierskich, z Kroacyi, Bośni i Serba (gdzie bywają nazywane: łazi), a u nas są znane u pódnóża Karpat w okręgach: stryjskim, Samborskim,