tpn 1 22480301

482 GEOGRAFIA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH

towe. Może drugą taką drogą była Wisła. Niestety, me mamy mate-ryałów dla oceny jej zachowania się. Jednak w obrębie państwa pruskiego Wisła, choć nie w takim stopniu jak Odra, jest ostoją, którą obficiej obsiedli bruneci. Ren będzie zachowywał się jak Odra. Natomiast wzdłuż Wezery i Elby (przynajmniej jej lewego wybrzeża) blondyni posuwają się ku południowi. Właśnie gdy rozważamy tę rolę rzek, daje się odczuć w całej pełni skarga Virchowa, że dla całkowitego obrazu rozmieszczenia barwy włosów i oczu w Europie środkowej brak materyałów z Królestwa Kongresowego.

Różnice, istniejące pomiędzy dzielnicami polskiemi a niemie-ckiemi tej samej strefy co do ilości procentowej blondynów i brunetów wśród dziatwy szkolnej, są bardzo nieznaczne, a nawet żadne; co więcej, różnice pomiędzy Poznańskiem a Śląskiem (zwłaszcza pomiędzy Poznańskiem a najbardziej polską regencyą Śląska: opolską) są większe niż pomiędzy Poznańskiem z jednej, Brandenburgią, prowincyą Saską i innemi dzielnicami niemieckiemi strefy odpowiedniej — z drugiej. Słowem, zasada stref panuje wszechwładnie w zakresie rozmieszczenia barwy oczu, włosów i skóry! Nie znaczy to jednak, ażeby pod względem rozpatrywanych cech fizycznych nie było różnic pomiędzy dziećmi pochodzenia polskiego a niemieckiego. Istnieją, ale istnieją w kształtowaniu się typów mieszanych. A mianowicie na 100 dzieci, uczęszczających do szkół, przypadało mieszańców:

	oczy błękitne włosy ciemne	oczy średnie		oczy ciemne włosy jasne
		włosy jasne	włosy ciemne
Strefa II.	0/ 0	0/ 0	°/o	0/ 1 0
Prusy wschodnie i zach. .	7 92	23-88	8 51	1012
Pomorze.........	7 31	2502	714	12 19
Meklemburgia......	7-23-711	2310—21 51	788-7-97	10-58-1118
Hanower........	613	2701	625	11-20
Strefa III
Poznańskie.......	1034	2123	1098	9-67
Brandenburgia.....	6 61	2502	801	1219
Prowincyą Saska ....	7-20	2416	7-71	1293
Brunśw ik........	4-78	27 61	5-63	1256
Hessen-Nassau......	652	2402	741	1663
Westfalia........	7-14	2518	704	12-50