tpn 1 22484301

522 GEOGRAFIA FIZVCZNA ZIEM POLSKICH

jKt. aHTponojiorin HacejitHia IIofl0.nn« ('>Tpyflu AHTp. OSią. npn BoeHHo-Me.iim Aka, Ptb. 1897 II), >4>H3HHecKan AapaKTepucTnica yKpanncKaro napofla* (■IIpoTOKOjiu aacŁ-(ainii AHTp. oóin. npn 11errpC. yHnB.«, Ptb 1892 III); W. Diebold: >Em Beitrag zur Anthp d. Kleinrussen«, Dorpat 1886; Hoż des tw i e n s kij¹ '>Ki> aaTpop. Ó-Łjio-pyeconi. ('.lypKaro y.« (»Pycc. AHTp. JKyp.«, 1902); P Piątkowski: sEJwiopyccu ToMeJitcKaro y.« (tamże, 1905); A. Zdrojewski Els.iopycobi ^HcneHcicaro y.« (tamże, 1905).

§ 21. Ogniska wysokorosłości w Królestwie, a więc Suwalszczy-zna i Pobuźe, jakoteż mskorosłości w Mazowieckiem, są jedynie odnogą obszarów, leżących poza jego obrębem, a więc na Litwie i Rusi. Ma-teryały statystyczno-wojskowe dla tych okolic są o wiele szczuplejsze niż dla Królestwa Polskiego: istnieją tylko publikacye, podające wzrost rekrutów 1874—1883 (Syrnew) i 1894 i popisowych 1875 (Snigirew).

Wzrost średni, obliczony na podstawie lat 1874—1883 i 1894 wynosił: dla gub. kurlandzkiej 1671 mm., inflanckiej 1670, kowieńskiej 1643, grodzieńskiej 1641, wileńskiej 1647, witebskiej 1642, mo-hylewskiej 1639, smoleńskiej 1634, wołyńskiej 1646, podolskiej 1649,. kijowskiej 1652. Innemi słowy, zarówno na północy jak na południu całego tego terytoryum idą dzielnice, w których młodzież w⁷ okresie lat popisowych jest roślejszą. I dzielnica środkowa jest wzrostu wyższego w części swojej środkowej, w⁷zrost zaś w niej obniża się ku krawędzi zachodniej, a jeszcze bardziej ku wschodniej. Mapa N IX podaje wielkość średnią wzrostu według powńatów. Nadaremnie w niej poszukiwalibyśmy owej ciągłości, jaka cechuje podobne mapy dla Galicyi i Królestwa Polskiego. Mamy tutaj do czynienia z szachownicą poniekąd; powiaty niskorosłe znalazły się niekiedy otoczone zewsząd powiatami wysokorosłyini, i odwrotnie. Otrzymujemy wrażenie, że rozpatrywane terytoryum jest krainą przechodnią, po której posuwały się różne żywioły od północy na pułudme i odwrotnie. Zwłaszcza to piętno występuje jaskrawo w obrębie Wołynia. Podola i Ukrainy, co odpowiada przebiegom dziejowym: osadnictwu, idącemu od północy i południa, wschodu i zachodu. Zwarta przestrzeń względnej niskorosłości w porzeczu Prypeci i górnego Dniepru, rozproszenie na całem terytoryum powiatów⁷ wzrostu niskiego, niski wzrost na pograniczu Królestwa Polskiego — wszystko to naprowadza na wniosek, że terytoryum pomiędzy Dnieprem a Wisłą zamieszkiwały pierwotnie typy, bynajmniej nie wyróżniające się słusznym wzrostem w okresie lat 21.

O stosunku wzajemnym typów⁷ niskorósłego i wysokorosłego w obrębie terytoryum rozpatrywanego, daje pojęcie tablica przytoczona. Przypadało na wzrost: