scandjvutmp5101

74

i Tybecie, szamanie ludów mongolskich, wiele mają podobieństwa do dawnych druidów u Gallów.

Te więc wszystkie religijne systematy odnogami są jednego pnia, który wzrósł w gorącym klimacie ziemi. Drzewo bałwochwalczych religij, zasadzone w Egipcie lub w Indyjach, sweiui obszeruemi konarami okryło Wschód i Zachód, Północ i Południe świata, wyjąwszy Amerykę, która sarnę tylko znała naturalną cześć gwiazd i ziemskich przedmiotów. Żadna z tych religij nie powstała w zimnych krajach; wszystkie tam istniejące przyniesione zostały. I tak Odyn, prawodawca Skandynawów, przyniósł swój religijny system z Azyi, i w pozostałych nam jego zabytkach znajdujemy nazwiska wielu zwierząt żyjących tylko pod zwrotnikami, takiemi są Iwy, tygrysy, słonie, wielkie węże, i t. d. Lecz zdobywczy prawodawca umiał zastosować swoję religiją do natury mieszkańców zimnych krajów i do ich wojowniczego charakteru. Odyu uświęcił broń i wojnę j obietnicą niebieskich nagród zachęcał męztwo ludów' Północy i zalecił im pogardę śmierci.

W rzeczy samej, widać osobliwszą zgodność między kodeksami azyjatyckich narodów a świętemi księgami zawierającemi ich teogo-niją; i tak pięć tcedam i zend-awesta braminów u Iudyjan; szuking, czyli pięć king, Chińczyków; sepher albo pentateuch, czyli pięć ksiąg Mojżesza, pięć ksiąg sybilskich u Rzymian, i t. d., okazują bardzo wiele podobieństw, a lamaizm ma liturgiją czyli obrządek dużo do chrześcijańskiego podobny. Żydzi obowiązani byli odprawiać pielgrzymkę do kościoła jerozolimskiego jak Arabowie i Muzułmanie odwiedzają Mekkę, i odprawiali tę pielgrzymkę przed Mahometem; Indyjanie odwiedzają pagodę Jagreuat; Japończycy kościół w Lhassa; Szamanie udają się do mongolskiego kutu-ktu, 5 może wielka pielgrzymka , krzyżowców tudzież pielgrzymki do ziemi świętćj są naj-pierwszym, w tym względzie, wzorem władzy religijućj nad rodem ludzkim.

Są inne jeszcze religije bałwochwalcze, jak np. fetyszyzm czyli cześć oddawana przedmiotom fizycznym, które przerażały przestrachem lub wzbudzały w ludziach tajemne podziwienie : i tak Murzyni oddają cześć wężom fetyszom; dawni Egipcyjanie czcili psa Anubisa, wołu Apisa, krokodyle, ibisy, koty, cebulę i inne użyteczne rośliny;