scandjvutmp5201

74 Rozmowy i pogadanki z dziećmi.

śleć, mówić, poznawać, odczuwać i pobudzić zmysł orjen-tacyjny.

Pojęcia tworzą się w umyśle dziecka powoli. Powoli do wrażeń nabytych dołączamy nowe i z sumy tych wrażeń powstają wyobrażenia, a z nagromadzonych wyobrażeń tworzą się pojęcia. Przeto od ilości i jakości wrażeń będzie zależeć dokładność pojęcia.

W każdym pojedyńczym okresie poznawania przejawiać się musi całkowity proces z trzema momentami: zewnętrznego pobudzenia, myślowej przeróbki i ruchowej reakcji. A przeto i praca nasza rozpada się na trzy części: 1) obserwacja jej, skontrolowanie pojęć dziecka o danym przedmiocie; 2) rozszerzenie zasobu pojęć; 3) wyprowadzenie wniosku praktycznego.

Nim przystąpimy do danego tematu, musimy umotywować, dlaczego mówimy o tern, a nie o czem innem, musimy odwołać się do istniejących w danej chwili zainteresowań lub nagromadzonych poprzednio doświadczeń, odpowiada to temu, co nazywamy wprowadzeniem w treść pogadanki. Dziecko myśli konkretnie, przeto materjał do obserwacji należy wybierać taki, który można pokazać w naturze, jeszcze lepiej we właściwem otoczeniu.

W tym celu należy zawczasu gromadzić potrzebny materjał, okazy, pomoce wychowawcze, dać do zbadania wszystkiemi możliwemi zmysłami, dać dziecku dużo czasu do samoistnego obserwowania przedmiotu w różnych porach dnia, w różnych okolicznościach, czynić z nimi próby, by poznać wszystkie właściwości, pozwolić wypowiadać swoje spostrzeżenia, dopomóc przy określaniu, podsunąć mu nowe wyrazy i wkońcu wyciągnąć wnioski. „Dziecko — mówi P. Kergomard — powinno widzieć rzecz ze wszystkich stron, oczami jak również palcami, gdyż widzi ono