0464

Stalingrad 439

Zjawił się Beria i zaczął przekonywać Stalina, mówiąc po gruzińsku. Stalin przerwał mu gniewnie i kazał przejść na rosyjski.

-    Połowa wystarczy - zdecydował Stalin, lecz Beria nadal się spierał. Stalin, „zirytowany do ostatecznych granic”, ponownie zredukował liczbę. Beria dogonił później Woronowa w korytarzu.

-    Poczekajcie - syknął - wyprujemy z was flaki.

Woronow miał nadzieję, że to tylko taki „orientalny żart”.

Stalin często występował jako rozjemca w kłótniach o przydziały: kiedy rozkazał dostarczyć dziewięćset ciężarówek na potrzeby artylerii, Beria i Malenkow, działający ręka w rękę, próbowali wpłynąć na Woronowa.

-    Weźcie czterysta ciężarówek.

-    Wrócę i zamelduję Wierchownemu - zagroził generał. Malenkow dostarczył żądaną liczbę ciężarówek.²

Żyjących w atmosferze strachu i współzawodnictwa palatynów zżerała wzajemna zawiść: Mołotow nie odstępował Stalina - napisał z pogardą Mi-kojan - po prostu siedział w gabinecie, zgrywając ważniaka, ale w rzeczywistości wykręcał się od prawdziwej pracy. Stalin potrzebował go tylko „jako drugiego człowieka, Rosjanina”, ale trzymał go „na uboczu”. Mołotow współtworzył politykę zagraniczną, ale w innych dziedzinach nie miał takich uprawnień jak jego towarzysze. Jednym z głównych wołów roboczych był Mikojan - odpowiadał za tyły, racje żywnościowe, środki medyczne, amunicję, marynarkę handlową, żywność, paliwo, odzież dla cywilów i mundury dla wojska, a także, jako ludowy komisarz handlu zagranicznego, negocjował traktat Lend-Lease z sojusznikami zachodnimi. „Tylko Mołotow widywał Stalina tak często jak ja”, chełpił się, zapominając o niestrudzonym, wszechobecnym Berii.

„Karzący miecz partii”, Beria, który zachowywał się jak gangster w „czarnym filmie”, rozkwitał w czasie wojny,* wykorzystując 1,7 miliona więźniów GUŁagu jako robotników przymusowych przy produkcji uzbrojenia i budowie kolei. Oblicza się, że około 930 000 spośród tych więźniów zmarło podczas wojny. Ale jego NKWD było filarem reżimu Stalina, odzwierciedlając supremację partii nad wojskiem. Po tym, jak generał Woronow przeciwstawił mu się dwukrotnie w obecności Stalina, Beria uzyskał wreszcie zgodę na jego aresztowanie. Kiedy Woronow nie pojawił się na następnym posiedzeniu, Stalin spytał obojętnie Berię:

-    Czy Woronow jest u ciebie?

* Podlegało mu kilku komisarzy, między innymi Boris Wannikow i Iwan Tewosjan, obaj aresztowani i zwolnieni, oraz Dmitrij Ustinow, który miał zaledwie trzydzieści trzy lata i z czasem stanął na czele radzieckiego kompleksu wojskowo-przemysłowego, zostając sekretarzem KC, marszałkiem - i ministrem obrony odpowiedzialnym za radziecką inwazję na Afganistan w 1979 roku.