411

A HibUl. IM1U.1 .Vvu r ), buui :uO

ISBN D4H1II ł-7. © l>. »N TOS >«}

41)

U I R2ĄD REAKCJI

Przed wyrażeniem tym postawiono znak minus, gdyż wartość d/i-w, jest ujemna, jako że w miary postypu reakcji zawartość amoniaku maleje, a szybkość reakcji pragniemy zdefiniować jako wielkość dodatnią.

Jeżeli zamiast śledzenia zmian ilości amoniaku będziemy rejestrować zmiany ilości azotu lub wodoru, to szybkość reakcji można przedstawić również w postaci

W tym przypadku przed pochodną stoi znak plus, gdyż zmiany dn*. i d/tn_; są dodatnie.

Należy teraz zauważyć, że szybkość, z jaką wzrasta zawartość azotu wyrażona w mol s"¹. jest dwa razy mniejsza mz szybkość, z jaką znika amoniak, oraz trzy razy mniejsza niż szybkość, z jaką wzrasta zawartość wodoru Dzieje się tak. gdyż I mol N. powstaje z 2 moli NHi. a równocześnie tworzą się 3 mole H_:. Możemy zatem napisać

(14.1)

dnjsu, dziji, d/i_M.

(-2)dr ~ ~dT “ (3)df

Okazuje siy wiyc. ze szybkości teakcji odniesione do poszczególnych reagentów podzielone przez ich współczynniki slcchiomctrycznc v, (p.l.S) są sobie równe.

Ten wynik możemy wyrazić w formie bardziej ogólnej, wprowadzając pojęcie postępu reakcji, i

(14.2)

W tym równaniu v, oznacza współczynnik stechiomeiryczny reagenta i W rozważanej przez nas reakcji rozpadu amoniaku

d»sn, _ d»?N. _ dn**.

(-2) ” (1) ” (3)

Postęp reakcji £ I. gdy reakcji ulegają liczby moli reagentów wskazane przez równanie slcchiomctrycznc, a więc w rozważanym przez nas przykładzie £ = 1. gdy rozpadowi ulegną 2 mole Nil* z utworzeniem I mola Nj i 3 moli Hj. Zgodnie z zaleceniem Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej, szybkość reakcji wyrażamy często w postaci stosunku zmiany postępu reakcji do czasu, w którym la zmiana nastąpiła:

Definicja ta ma tę zaletę, że określa szy bkość w sposób jednoznaczny niezależnie od reagenta, którego stężenie było kontrolowane w czasie wykonywania pomiarów kinetycznych.

Jeżeli reakc ja zachodzi w takich warunkach, że objętość. V, układu nie ulega zmianie, to po podzieleniu równania (14.3) stronami przez V otrzymujemy

d/i, dr,

v,V<lt o, dr

(14.4)