Fitopatologia leśna (80)

Należy też dbać o odrzucenie nasion uszkodzonych. Przechowalnia powin sucha, dobrze przewietrzana, z temperaturą 0-5°C. W czasie przechov należy co pewien czas, zwłaszcza w warunkach dużej wilgotności względnej wietrzą, kontrolować stan nasion i w razie potrzeby stworzyć lepsze wa~ Osobnym problemem jest stosowanie dezynfekcji powierzchniowej nasion gotowywanych do przechowania. Można stosować dezynfekcję chemiczną ( prawianie środkami chemicznymi) i fizyczną (np. przez działanie podwy" temperaturą).

Choroby kiełków i siewek

Stosunkowo niski procent wschodów obserwowany w szkółkach leśnych wynika, jak już zaznaczyliśmy, z szeregu przyczyn, którymi mogą być: niska jakość używanych nasion, wadliwa technika siewu i pielęgnowania wschodów itp., ale także choroby nękające kiełki i siewki. Choroby te mogą być powodowane przez czynniki abiotyczne, czyli tiiepasożytnicze, oraz biotyczne - nicienie, wirusy, bakterie, przede wszystkim jednak przez grzyby.

1. Niepasożytnicze choroby siewek

Młode rośliny drzew mają stosunkowo dużo delikatnych tkanek oraz ograniczony system korzeniowy, co w znacznym stopniu upodatnia je na choroby powodowane przez czynniki abiotyczne, wśród których za najbardziej niebezpieczne Boyce (1961) uznaje wysokie i niskie temperatury, niedostatek i nadmiar wody, niewłaściwe odżywianie i trujące związki chemiczne.

Choroby powodowane przez wysokie temperatury. Wysokie temperatury mogą bezpośrednio uszkadzać siewki i przesadki w szkółkach, gdyż ich komórki mię-kiszowe giną w ciągu 30-minutowej ekspozycji na temperaturę 57-59°C (Lorenz 1939), a zdaniem E. Mtincha (wg Negera 1924) siewki świerka i sosny giną już w temperaturze 54°C. Siewki zamierają najczęściej na suchych, luźnych, ciemno zabarwionych glebach (silna absorpcja promieni cieplnych), na stanowiskach słonecznych i bezwietrznych. W tych warunkach temperatura gleby często wzrasta do 50-55°C. Tak na przykład Miinch (1913) odnotował przypadek, kiedy w temperaturze powietrza 28,5°C temperatura gleby wynosiła 62°C. Największe szkody występują wiosną i latem, przy czym młodsze siewki są podatniejsze niż starsze. U nasady łodygi porażonych siewek występują nieraz charakterystyczne przewężenia, na których pojawiają się wtórnie różne pasożytnicze grzyby, np. Pe-stalozzia hartigii Tub. (syn. TruncateUa t muca ta), grzyby rodzaju Fusarium i inne. W porównaniu do siewek padających ofiarą pasożytniczej zgorzeli siewek miejsca porażone są jaśniejsze i ograniczone do niewielkiej partii szyi korzeniowej (Hartley 1918). W celu przeciwdziałania chorobie należy dbać o dobór odpowiedniego miejsca pod szkółkę leśną (jasna, niezbyt luźna gleba, ocienienie przez drzewostan, krążenie powietrza), a niezależnie od tego, w razie potrzeby, ocieniać sztucznie i podlewać.

Choroby powodowane przez niskie temperatury. Są tu możliwe co najmniej trojakiego rodzaju uszkodzenia siewek, mianowicie przez przymrozki wczesne, przymrozki późne i wymarzanie. Przymrozki jesienne bywają bardziej niebezpieczne dla siewek liściastych niż iglastych. Zabiciu ulegają tkanki, które nie