g7 bmp

E. Andrzejewska-Golec, L. Świątek

III - tritorumfy, zjych zaś doroshLro.zto.cz. Cykl rozwojowy rozkruszków zależy od warunków (rodzaj pokarmu, temperatura, wilgotność) ijrwa przeciętnie od Kilkunastu dni do 36 tygodni.

Ryc. 78. Rozkruszek mączny, A -samica widziana z góry, C i D hypopus widoczny z góty i z dołu (wg 19).

U niektórych przedstawicieli tej rodzinywystępuj e stadium nimfy II czyli deutonimfy, noszące nazwę hypopus, który mo.ze być ruchamy lub nieruchomy (ryc. 78 C, D)„Hy-popiis.różni, się ..od pozostałych.nimf: ciało jego jest mocno spłaszczone, nogi silnie skrócone. Forma rucho-ma TjypppuślT posiądą., na ątronie brzusznej tarcze czepną z kilkoma garami przyssawek, za pom.oc^jjtó-rych nimfą ta przytwierdza się^cza-sowo do owadów lub gryzoni i -rozprzestrzenia się na znaczne odiegło-śęijjypopusy nie pobieraj^pokąr-mu, są baHzo^djióme 'na jueko-rzystne’ warunki otoczenia,„ mogą przeżywać do dwóch lat w stanie całkowitego wysuszenia i, przy . niskiej (do -20°C) temperaturze. W sprzyjających warunkach (odpowiednia temperatura i wilgotność) hypopus przekształca się w tritonimfę.

Rozkruszki rozprzestrzeniają się głównie z produktami..na których żerui a, a. także z opakowaniami jak worki, kartony. Niektóre gatunki ( np. rozkruszek drobny) bytujące w wąrunkąch_poIo-wych (powierzchniowa warstwa gleby, rośliny i ich resztki jak słoma, opadłe kłosy, nasiona chwaS stów) przedostają się do,magazynów zbożowych wprost z połą,. Rozkruszki wytwarzające hypopus? rozprzestrzeniają._f&ię,za pośrednictwem zwierząt, bfiektóre gatunki rozkruszków, opatrzone liczniej szczecinkami, unoszą się w po wietrzu i roznoszone są wraz z kurzem.

Roztocze te żywią się produktami.spożywczymi powodując duże szkody gospodarcze, zwłasz* cza w magazynach. Pod względem wymogów pokarmowych gatunki rozkruszków wykazują pewnć upodobania. Część z nich żywi się głównie produktami gruboziarnistymi (ziarno zbóż, kasze), inne -półpłynnymi (dżemy, miód, piwo).

Znaczenie weJycz«e.„Rozkruszki nie należą do pasożytów, ale żerując na produktach spożyw-czycłi^€iu^zyszczają je swoim kałem, wylinkami oraz kutikulamymi pancerzami osobników martwych. Zanieczyszczenia te, po przedostaniu się do przewodu pokarmowego człowieka, nie są .trawione; drażnią one ściany jelit i wywołują różne schorzenia. Do żywności przedostają się, wraz z kałem roztoczy, trujące produkty przemiany materii oraz wydzieliny z gruczołów łojowych. Substancje te nadają żywności nieprzyjemny, specyficzny zapach i właściwości toksyczne; po.jej spożyciu występują nieżyty jelitowe, zwłaszcza u dzieci. Do pokrywającej ciało roztoczy warstwy wspomnianej jyydziełiriy przyczepiają się zarodniki grzybów oraz bakterie - w ten sposób zwierzęta te infekują porażone produkty i mogą przyczynić się do powstania chorób grzybiczych i bakteryjnych j^łudzi. Dzięki szczecinom, rozkruszki łatwo są unoszone w powietrzu,_wdychane przeziuHzi drażnią błony śluzowe wywołując schorzenia astmatyczne. Roztocze te atakują także skórę ludzi pracujących w magazynach; jak również mieszkańców domów, gdzie w materacach czy uszczelnieniach ścian żyją niektóre gatunki roztoczy. Powodują one podrażnienia skóry, egzemy,, swędzenie; szczególnie wrażliwe są dzieci. W Polsce żyje ók. 10 gatunków rozkruszków.

1. Gatunek: Acarus siro L. (syn. Tyrogłyphus farinae Latr.) - Rozkruszek mączny

^'^stępowanie. Rozkruszek mączny jest kosmopolitycznym roztoczem, żyje w..magazynach. zbożowych, zwłaszcza w mące. Rozwija się dobrze w miejscach ciepłych i wilgotnych., Występuje.. stadium hypopusa. W Polsce pospolity.

88