klsti297

526

i. MÓSZYŃSKi: KUWURA LUDOWA SLOWlA*

i t. d. Względy więc etnogeograficzne zgodnie z typologicznemi przemawiają za dawnością omówionego tu narzędzia i techniki.

i tery-

33lj. Inaczej została sprawa ziewu rozwiązana w t. zw. deseczce tkackiej (fig. 304 i 305). I ona używa się do wyrobu wąskich tkanin, jako to pasów i taśm. Nici nieparzyste są tu umieszczone w otworkach przewierconych pośrodku szczebelków; parzyste przechodzą przez szczeliny między szczebelkami. Przed rozpoczęciem tkania wszystkie nici osnowy znajdują się na poziomie otworków; gdy teraz tkaczka podniesie deseczkę do góry i przez to dźwignie nici nieparzyste, tkwiące w otworkach, formuje się ziew ponad nićmi parzy-stemi. Gdy po puszczeniu wątka przez ziew, pociągnie deseczkę dodołu, pierwszy ziew niknie, a natomiast tworzy się drugi pod nićmi parzy-stemi i wątek zostaje zamknięty. — Deseczka /    \

tkacka sporadycznie spotyka się u wszystkich Słowian; znają ją także ludy sąsiednie: Ugrofino-wie, Bałtowie i Germanie; znają i różne inne ludy europejskie, azjatyckie, a nawet niektóre amerykańskie. Tu i owdzie bywa stosowana do większych warsztatów tkackich i innych; tak np. Samo-jedzi mają krosna, sporządzone z dwu poziomych, równolegle umocowanych- belek, między któremi rozpięta jest osnowa, i z odpowiednio wielkiej tkackiej deseczki; podobnie Wielkorusi posługują się wielką deseczką tkacką przy wyrobie rogóż i t. d.    **"

U Słowian deseczka tkacka nosi różne na- 304. Deseczka tkacka zwy; jedną z bardziej rozpowszechnionych jest, m. G^a/ztogo^Prasla⁸-jak wskazał M. Gavazzi, nazwa *btrdo. Znaczy _vells|a tkalaeki stan Ona jednak pierwotnie tyle oo „deska“ i w tern r. 1926, str. u, rys. 4.