klsti329

356

858    K. Mos/YNSKi: KUl.TCU \ U^:DOWA SŁOWIAN

starą, bywają dziś jeszcze (na północnej Rusi) nietylko gliniane, lecz i drewniane.

Rozdział 12. Obróbka kruszców. /

370. Najważniejszym metalem obrabianym przez włościan słowiańskich jest żelazo.,Rudę żelazną dobywano na bagnach i t. p. (ruda błotna czyli limonit), kopano w ziemi albo wymywano z ru-ćTonoinego piasku na~zboczach~~ gór. Ostatni przemysł był rozwi-^ nięty np. w Bułgarji, gdzie niekiedy rozmyślnie przekopywano kocyta dla potoków w zboczach górskich, obfi-^f.niącvch w piasek zawierający żelazo. Rrąd strumieni unosił piasek,

nocna. Muz. etn. w Belgradzie. Rys. autor.

"a“źiarna rudy jako cięższe osiadały w sztucznych lub naturalnych jamach ~cfria, skąd je pSżmej wypierano i poddawano dalszemu czyszczeniu, u ile 336. Naczynia bańkowate. — t i 2. "rudonośne wzgórza meposiadały Serbja południowa. — 3. Serbja pól- źródeł, wtedy zbierano z ich powierzchni ziemią i noszono do rudni. gdzie ją oczyszczano przez mieszanie łopatami w korytach z płynącą wodą. Pławienie rudy odbywało się ~w niewielkich kamiennych, gliną wylepianych, piecach 3 i 3^Ł/_a metro-*wej Wy^okóśći,_częściowo wkopanych w ziemię.

T miały one kształt"komina^-szeroETego li dołu ^A/a m, fcaS""u góry — ^ m luETTTiSeo więcej, na dnie jłieca rozpaIąnoIŚgieK~T]Blec~u~dóSł_ż£SxBHS'

Następowało ₃₃₇ Naczynko bańko otłukiwanie szlaki z powierzchni bryły, rozsieka- watę z Kamieńca po nie jej zapomocą toporów i tT~cT Dalszą"^-"częśc dolskiego. Podole (Z

~pracy stanowiło długotrwałe kucie wypławionego ^{s> s}* ^{Zbiór L}- ^Sa

. ,    ,    -.—7—7--:------—.----- wickiego. Rys. autor

_zelaza pod wielkiemi młotami, poruszanemi woda.

Upisana półłudowa technika bułgarska odpowiada dawne zachodnio-europejskiej i stoi ran. w. na połowie drogi między nowo

• Rzucając przez górny ot wór węgiel drzewny i drzewo oraz buły zmieszanej z popiołem rudy. Rzucano W Ten sposób, _aby w piecu tworzyły się na-przemianległe warstwy^węgia (z drzewem) oraz yuciy. T)wa miechy, poruszane wodą, pracowały przez cały czas pławienia, by zwiększyć tar. Po ośmiu godzinach odsłaniano otwór w dnie pieca, wypuszczając szlakę, poczem drzwi otwierano i za-pomocą wielkich kleszczy wyciągano napół-twarde żelazo, formutace bezkształtna^