klsti509

537

ROZDZIA

wtóre — co ważniejsze - w Grodziońskicm (według mych notal ze wsi Berszty-Kościeniewicze) właśnie te tylko sieni nosiły rodzimą, dawną słowiańską nazwę (mówiło się tam przytem nie „wybudować sień“, lecz „zarzucić", np. N. zakłdał sabe śeni): natomiast sieni, dzisiaj pospolicie panujące, to jest złożone z trzech ścian, przystawionych do wejściowej ściany chaty, zwały się i zwą pryven, która to nazwa brzmi gdzie indziej primen lub podobnie i jest pochodzenia litewskiego (lit. gwar. j>rimenys i t. p. „sień"). Sieni, w rodzaju wyobrażonych na fig. 472, A, musiały być niegdyś bardzo rozpowszechnione w północno-wschodniej Europie. Jeszcze zupełnie niedawno i Finowie urządzali je sobie co najmniej na okres zimy, aby osłonić swe jodnownętrzne izby od mroźnych wiatrów. Dodajmy, że wyraz sień, używany w znaczeniu części domu tylko przez Słowian północnych, znaczył pierwotnie, jak wskazuje jego niezawodna etymo-

472. Prymitywne chaty ze środkowego Polesia (Polska). — A. Typ, spotykany tu i owdzie we wsiach, położonych na południe i wschód oraz północno-wschód od błota Hryczyn, pow. Łuniniec. — B. Chata ze wsi Małe Czuczewicze, N od błota Hryczyn, pow. Łuniniec. — C. i D. Chaty ze wsi Hlinne, pow. Stolin, Rys. autor.

logja, tyle co „cień; zasłona", a więc znakomicie odpowiadał podobnym urządzeniom (porówn. § 484).

Tu i owdzie na Polesiu, zaś z drugiej strony gdzie niegdzie u Ugrofinów przechowały się też sionki nieco wyżej rozwinięte, ale małe i nie stanowiące z chatą tak scharmonizowanej całości jak pospolite sieni dzisiejsze. Sionka, którą napotkałem we wsi Małych Ozu-czewiczach na Polesiu (fig. 472, B), zasługuje jeszcze i z tego względu na uwagę, że posiada nadzwyczaj prymitywną konstrukcję ścian: są one ustawione z pionowych rozdartych bierwion.