klsti587

617

ROZDZIAŁ 20. TRANSPORT

wywodzi od tegoż pierwiastka, co chomąto, i wręcz tłumaczy jako „obrączkę na głowie, na której kobiety ciężary nosiły".

Transport na plecach w zastosowaniu do worków, koszy etc. (ob. np. fig. 503) spotkać można przygodnie na całym obszarze Słowiańszczyzny. Natomiast spec.alne urządzenia w rodzaju plecaków istnieją tylko w niektórych krajach (§ 630).

505. 1. Dzbanek gliniany, przystosowany do przenoszenia na dal-sząodległość. Wielemicze, pow. Sto-lin, Polesie (Polska). —2. Miska ujęta w „węzeł" z chustki. Ok. in. Dzi-sna, Białoruś (Polska). Rys. autor.

027.    Najprymitywniejsze pomocnicze środki pieszego transportu są naogół wszędzie bardzo rozpowszechnione. Przenoszenie naczyń glinianych z płynną żywnością ułatwia sobie lud polski, ruski, bułgarski etc. zapomocą specjalnego kształtu glinianych uch, przytwierdzonych nastałe do garnka (fig. 334).

W wielu jednak okolicach, gdzie takich uch nie znają, np. na Polesiu, Wołyniu, kijowskiej Ukrainie, w pewnych stronach Bułgarji etc. bywają one zastępowane przez rączkę, uformowaną z wici łyezanej lub innej (fig. 505, i). W niej to zapewne należy dopatrywać się prototypu, wspomnianego wyżej, ucha. Miski i t. p. nosi się też pospolicie w t. z w. węzłach, uczynionych z chusty lub płachty (fig. 505, 2).

506. 1 i 2. Kotwice do przenoszenia siana. Z nad rzeki Suezawy i Czeremoszu, Huculszczyzna (MAGW, t. 26, r. 1896, str. 155, fig. 353 i 354). — 3. Nosze do gnoju. Sujkowa, pow. Nisko, Małopolska. Rys. autor.

Małe ilości siana przenosi się w powrozach, niekiedy zaopatrzonych w rodzaj drewnianego pierścienia na jednym końcu, aby łatwiej było uformować pętlę. We wschodnich, ruskich Karpatach spotykamy szczególnego kształtu drewniane kotwice (fig. 506, 1 i 2). Gdzie indziej na Rusi (na Polesiu etc.) służą do wynoszenia kopie z błot na suchsze miejsca dwie długie żerdki, zaostrzone na końcach. Wbijają je w spód kopicy nawskroś i dwaj robotnicy przenoszą na nich siano jakgdyby na noszach. — Nosze (fig. 506,3) znane są na północnej i południowej Słowiańszczy-źnie. Nosi się na nich gnój, glinę etc., a na południu (Czarnogórze) — także rannych. Bywają też nosze, opatrzone w gęstą plecionkę i służące do transportu ziemi.

028.    Zajmującym objektem etnograficznym są nosidł a (fig. 507). Naogół są one rozpowszechnione na całym obszarze słowiańskim, jak-