P8163514 BMP

Lalka - Opracowanie 647

Odpowiedź zależy od tego, co w odczuciu czytelnika było silniejsze w bohaterze: ideały romantyczne, w tym ideał kobiety, czy praktycyzm i realizm kupca, przedsiębiorczość i ambicje naukowe.

Wokulski — cechy pozytywisty: realizm, racjonalizm, realizacja ideałów pracy organicznej (bogacenie się, działalność w celu zwiększenia dochodów obywateli) i pracy u podstaw (pomoc najuboższym, zainteresowanie losem najuboższych mieszkańców Warszawy i prowincji); fascynacja nauką, postępem technicznym, popieranie działalności naukowców, badaczy (przyjaźń z Ochockim, pomoc Gei-stowi); tolerancja wobec poglądów i postaw innych; akceptacja haseł asymilacji Żydów i innych narodowości (stosunek do Szlangbauma, Niemców), ocenianie ludzi według ich ideałów, efektów pracy, wartości moralnych, a nie według stanu posiadania i tytułów; energia, umiejętność przewidywania, dbałość o własne kompetencje zawodowe, zdolność do pokonywania własnych słabości, ambicja; zdobywanie przedmiotu uczuć, sposób, w jaki próbuje zbliżyć się do Izabeli (otoczenie jej rodziny zakamuflowaną opieką finansową, zapewnienie jej życia w luksusie, uzależnienie bytu jej rodziny od własnego majątku).

Wokulski - cechy romantyka: romantyczna biografia okresu młodości - walka w powstaniu o wolność i niepodległość, zesłanie na Syberię; miłość do Izabeli - nieszczęśliwa, nieodwzajemniona, idealizowanie przedmiotu uczuć, pragnienie „komunii dusz”, traktowanie ukochanej jak „bliźniaczej duszy”, z którą życie na ziemi jest rajem, uzależnienie się od uczucia w takim stopniu, że stało się ono przyczyną (dwukrotnej?) próby samobójstwa; skłonność do depresji, załamań, kryzysów psychicznych, nadwrażliwość dotycząca jednak wyłącznie tego, co jest związane z Izabelą; zdolność do przeżywania wielkich przełomów uczuciowych, skłonność do głębokich przemyśleń, refleksji, rozpamiętywania, analiz własnych uczuć, wspominania każdego gestu, uśmiechu, stwierdzenia ukochanej; indywidualizm, niechęć do ulegania, podporządkowywania się komukolwiek, skłonność do gwałtownych zmian nastroju.

Ignacy Rzecki - bohater i jeden z narratorów powieści

Jest to człowiek starszy, stary kawaler, sprawia wrażenie trochę anachronicznego dziwaka nie z tej epoki, ale jest bardzo sympatyczny. Prus obdarzył go wieloma cechami, które wysoko ceni, jemu powierzył także wypowiadanie ocen dotyczących ludzi i świata. Nie należy utożsamiać ich z poglądami Prusa, ale wielu z nich pisarz nadaje moralną sankcję.

Bohater jest przede wszystkim uosobieniem kupieckiej uczciwości, rzetelności pracowitości — wartości wyniesionych ze sklepu Jana Mincla. Pan Ignacy ciepło wspomina swego pryncypała, który był nie tylko pracodawcą, ale i wychowawcą. Ojciec z kolei wpoił Ignacemu miłość i respekt do Napoleona, zainteresowanie polityką, poczucie odpowiedzialności za kraj. To patriotyzm i idealizm nakazały Rzeckiemu wziąć udział w Wiośnie Ludów i walczyć na Węgrzech w 1848 r. Odtąd śledzi zawiłe rozgrywki polityczne, snuje plany, żyje mrzonkami, uciekając w nie od coraz bardziej obcej i niezrozumiałej dla niego rzeczywistości.