448 11. Chłodnie statków transportowych
gające na przystawianiu czujnika do miejsc podejrzanych o nieszczelność, musi się odbywać w atmosferze wolnej od freonu 12 lub freonu 22.
Elektroniczny Sygnalizator Ulotu ESU-2. ESU-2 (rys. 11.19) jest przenośnym przyrządem do wykrywania przecieków freonu i innych gazów, których stałe dielektryczne różnią się znacznie od stałej dielektrycznej powietrza. Producentem sygnalizatora jest Zespół Szkół Elektronicznych w Bydgoszczy. Przyrząd może wykryć przeciek freonu w ilości 20 g/rok w sąsiedztwie miejsca nieszczelności.
Obsługa przyrządu. Włączenie do sieci wtyczki 5, lub załącznika bateryjnego, oraz obrócenie pokrętła 1 powoduje uruchomienie systemu wykrywania. Obracając pokrętłem 1 w prawo, zwiększa się czułość przyrządu, aż do pojawienia się przerywanego sygnału akustycznego i optycznego (światło przerywane na diodzie 4). Obecność freonu w powietrzu spowoduje zmianę sygnałów akustycznego i optycznego z przerywanego na ciągły (żarzenie się diody 4). W razie zanieczyszczenia czujnika należy wykręcić jego głowicę i przemyć ją w spirytusie etylowym.
Urządzenie wykrywcze do ciągłej kontroli przecieków czynnika chłodniczego Chłodnicowce, transportowce rybackie, trawlery przetwórnie itp. statki mają w obiegu chłodniczym kilkanaście i więcej ton czynnika chłodniczego. Ryzyko utraty jednorazowo dużej ilości tego czynnika eliminuje w znacznym stopniu urządzenie wykrywcze przecieków czynnika chłodniczego, pracujące automatycznie i w sposób ciągły. Zasada działania urządzenia polega na ciągłej, automatycznej analizie próbek powietrza pod kątem zawartości w nich freonu 12 lub freonu 22, pobieranych ze wszystkich ładowni chłodzonych, pomieszczeń przetwórczych, maszynowni chłodniczych, magazynów czynnika chłodniczego itp. pomieszczeń.
Przykładem takiego urządzenia jest stosowany na statkach krajowych analizator gazu typu LIRA 300. Jest ono oparte na zasadzie absorpcji promieniowania podczerwonego przez gaz badany.
Zasadę działania urządzenia ilustruje rysunek 11.20. Źródła promieniowania podczerwonego 1 i 2 kierują przez komory gazowe 4 i 5 dwie identyczne wiązki promieni podczerwonych do detektora 3. Komora 4 zawiera gaz porównawczy, komora 5 gaz badany. Gaz w detektorze pochłaniając to promieniowanie, doznaje przyrostu temperatury i ciśnienia. Zmiany ciśnienia gazu w detektorze 3, wskutek przemieszczania się czułej membrany 6, zmieniają pojemność detektora. Zmiany te przetwarzane we wzmacniaczu 7 na sygnał kontrolny są przekazywane do układu pomiarowo-alarmowego 8.
Pomiędzy źródłami promieniowania podczerwonego 1 i 2 a komorami gazowymi 4 i 5 wiruje z prędkością dwóch obrotów na sekundę półkolista migawka 9. Dzięki temu detektor reaguje na przemian na promieniowanie podczerwone przechodzące przez każdą z komór z osobna. Dopóki energia promieniowania obu wiązek trafiających do detektora jest sobie równa, prawidłowo zestrojony przyrząd będzie dawał odczyt zerowy. Jeśli do komory 5 wprowadzi się analizowany gaz, pochłonie on sobie właściwą część energii przekazywanej ze źródła 2 do detektora 3 (rys. 11.20b). W wyniku tego energia trafiających do detektora wiązek promieniowania podczerwonego obu źródeł jest różna. Powodowane tym zmiany ciśnienia gazu w detektorze generują sygnał elektryczny proporcjonalny