Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 07 20090200

Teoria komunikowania masowego - Denis McQuail - iLibrary Reader

ET] & O’ O □ §& Limit wydruku: 10

Strona 130/575

a q q

— Następna strona

Spis treści -Teoria komunikowania... O

l> M<Quail. fiww iomtmikomonta masourgo. Wjurjw* 2007 ISBN 97X-XJ-OI-ISIJ3-M, C by W'N PWN 2007

a Literatura uzupełniająca (123)

0 CZĘŚĆ m STRUKTURY (200)

produkt mediów - zasady i odpowiedzialność (200)

zarządzanie mediami (226)

komunikowanie masowe (252)

0 CZĘŚĆ IV ORGANIZACJE (278)

0 CZĘŚĆ V TREŚĆ (336)

0 CZĘŚĆ VI WIDOWNIA (390)

0 CZĘŚĆ VH ODDZIAŁYWANIE (446)

130 Rozdział 5. Komunikowanie masowe a kultura

roli konsumentów i likwidację wszelkich wyborów ideologicznych (zob. Ilardt 1991: 140). Według Edwarda Shilsa (1957) ta właśnie wroga wizja kultury masowej, przedstawiona przez szkołę frankfurcką, miała charakter nie tylko antykapi-talistyczny, lecz i antyamerykański. Stanowiła ona przede wszystkim odzwierciedlenie pierwszego zderzenia nowoczesnych mediów masowych z poglądami grupy wykorzenionych europejskich intelektualistów. Wiele aspektów przedstawionej krytyki kultury masowej zbliża się do rozmaitych wariantów ówczesnej teorii społeczeństwa masowego.

5.3.1. Ideologia i opór

Krytyczna teoria kulturowa wykroczyła poza swój pierwotny krąg zainteresowań, związanych z dominacją ideologiczną, choć w ten czy inny sposób jej rdzeniem pozostaje w dalszym ciągu badanie ideologii w kulturze medialnej. Podobnie ma się sprawa ze znaczeniem kultury medialnej dla doświadczenia poszczególnych grup społecznych, takich jak młodzież, klasy pracujące, mniejszości etniczne i inne marginalizowane kategorie. Prace badawcze i teoretyczne nawiązujące do tych problemów rozpoczęto w latach siedemdziesiątych w Centrum Współczesnych Badań nad Kulturą (Centrę for Contemporary Cultural Studies) Uniwersytetu w Birmingham. Badacz najbliżej związany z pracami tej szkoły, Stuart Hall, pisał, że orientacja kulturalistycz-na (cyt. za: Gurewith, Bennet, Curran, Woollacott 1982: 267):

Przeciwstawia się ujmowaniu relacji między silami idealnymi a materialnymi w kategoriach bazy i nadbudowy, zwłaszcza jeśli bazę definiować poprzez determinację czynnikami „ekonomicznymi" w jakimkolwiek uproszczonym sensie tego słowa. (...) Definiu je ono „kulturę" jako zarówno środki, jak i wartości, które tworzone są przez różne grupy i klasy społeczne na podstawie danych im warunków historycznych, jak i relacji, w której „działają one" i reagują na warunki swojej egzystencji.

Podejściu krytycznemu kojarzonemu ze szkołą birminghamską zawdzięczamy także istotną zmianę akcentów: z kwestii ideologii obecnej w tekstach medialnych na kwestię sposobu „odczytywania” tej ideologii przez odbiorców. Stuart Hall (1974/1980) zaproponował model dyskursu medialnego oparty na koncepcji kodowania i dekodouuma. w którym tekst medialny traktowany był jako coś pomiędzy producentami, którzy w pewien sposób kształtowali znaczenie, a odbiorcami, którzy „dekodowali” to znaczenie odpowiednio do swojej, na ogól innej, sytuacji społecznej i ram interpretacyjnych.

Idee te okazały się ważnym bodźcem dla ponownego przemyślenia teorii ideologii i fałszywej świadomości. Doprowadziły one do badań nad potencjałem „dekodowania różnicującego” (zob. Morley 1980), którym przyświeca! przede wszystkim cel w postaci wykrycia dowodów odporności klasy robotniczej na dominujący przekaz medialny. Bezpośrednie wyniki były co prawda niezbyt przekonujące, pośrednio | nak teoria okazała się skuteczna w tym sensie, że „przywróciła wiarę” w odbiorcę i ła nieco optymizmu w kulturoznawcze badania mediów. Dała ona również począ szerszej perspektywie w badaniu wpływu społecznego i kulturowego, poprzez który

Zapisano zrzut ekranu

kliknij, aby wyświetlić

Itelix iLibrary Reader

S? Teoria komunikowan...