IV. Opracowywanie potrzebnych materiałów
nbszerną grupę materiałów startowi piśmiennictwo, nazywane cza-linnlurą. Trzecią grupę tworzą różnego rodzaju materiały empirycz-JUł wspomniane, w praktyce sięga się do nich najrzadziej, Nie każdy II wymaga przeprowadzenia takich badań. Jeśli natomiast są one po-llli\ io student zyskuje dodatkową szansę napisania pracy oryginal-11 W dużym stopniu samodzielnej.
i iir/.ywistych powodów najobszerniejszą grupę materiałów stanowi llitm, przez którą rozumie się zwykle każdy rodzaj wydawnictw, jeśli mc są one publikowanymi dokumentami. Publikacje mają bardzo /Huczenie, charakter i formę. Dlatego dość często' dzieli się je na UW (trupy. Oczywiście najprostszy wydaje się podział na książki i ar-llly Tc pierwsze nazywa się czasami wydawnictwami zwartymi, dru-HlKj częściej publikuje się w tzw, wydawnictwach ciągłych.
Ptlitti z podstawowych podziałów opiera się na odróżnieniu opraco-10 charakterze naukowym od innych. Oceny charakteru publikacji Minie się zwykle ira podstawie formy tekstu lub charakteru wydaw-To właśnie literatura naukowa ma dla piszących prace dyplomowe l(|ć!ne znaczenie, ale nie oznacza to, że nie można korzystać z innych l|ńw piśmiennictwa. Dlatego ogromne znaczenie ma podział publikuj ążkowych na podręczniki, monografie, inne opracowania nauko-|«tu'c popularnonaukowe, poradniki, wydawnictwa encyklopedyczne litu Milicyjne, Z kolei artykuły najogólniej można podzielić na artykuły ikuwr, publicystyczne i informacyjne. Najważniejsze są te pierwsze, (Mir/,: do nich publikacje niekoniecznie nazywane artykułami, np. glo-If N|ili|cc komentarzami do orzeczeń sądowych czy recenzje prac nauko-Wli Niektóre z artykułów nazywa się rozprawami lub studiami, inne hwn/daniami, komunikatami, notami. Odróżnia się też artykuły pro-Pinwe od przyczynkowych i — podobnie jak wśród większych oprą-Utoń analityczne od syntetycznych.
Allykuly naukowe na ogół publikuje się w wydawnictwach ciągłych, |h) ulho są wydawnictwami periodycznymi (np. czasopisma naukowe), kit Nnyjnymi (np. zeszyty naukowe). Coraz częściej artykuły wielu au-
ł In liry leri um nie zawsze jest wiarygodne, bo gdyby tak było, to W. Pytkowski nie Mtiilulby twórczości naukowej od rzemiosła naukowego i od balastu naukowego ftHtfilija badań i ocena prac naukowych, Warszawa 1985, s. 294, 295.
torów wydaje się w nietypowej dla nich formie książkowej, tzn. wielote-matycznej i jednorazowej publikacji zwartej. Są to najczęściej księgi jubileuszowe lub materiały konferencyjne.
Dużą wartość dla autora niejednej pracy dyplomowej mogą przedstawiać artykuły publicystyczne i informacje prasowe, zwłaszcza ze względu na walor aktualności1. Dodajmy też, że niektóre artykuły publicystyczne mająjeszcze inne zalety, które sprawiają iż można niekiedy traktować je jak publikacje o charakterze naukowym, np. przez umieszczenie ich w bibliografii na końcu pracy. Regułą jest jednak niewyszczególnianie tam publikacji gazetowych czy prasowych, mimo ich wskazywania w przypisach, jeśli zostały wykorzystane w charakterze źródłowym.
Na koniec zauważyć jeszcze trzeba, że wszystkie publikacje naukowe mogą być poddane pewnej klasyfikacji ze względu na liczbę tworzących je autorów. Gdy jest ich więcej, trzeba umieć odróżnić prace zbiorowe od prac wspólnych. Istotą tych pierwszych jest „opracowanie przez różnych autorów tematów o tyle odrębnych, że dają się łatwo oddzielić, i o tyle wspólnych, że ograniczają się do jednej dziedziny, która z tego czy innego punktu widzenia stanowi pewną całość tematyczną”2. Z kolei cechę prac wspólnych stanowi współautorstwo całości opracowania i znaczna zwartość tematyczna dzieła. Ten rodzaj twórczości nie pozwala na kojarzenie któregokolwiek fragmentu pracy tylko z jednym autorem.
O rodzaju materiałów, z jakich będziemy korzystać w trakcie pisania pracy, w zasadzie rozstrzyga się w momencie przygotowywania jej planu i koncepcji badań. Chodzi zwłaszcza o określenie zakresu korzystania z materiałów źródłowych i podjęcie decyzji o konieczności korzystania z własnych materiałów empirycznych. Poza dyskusją pozo-
Autorzy jednego z podręczników zauważają, że: „nieraz zdarza się, że wprowadzenie do maszynopisu najświeższej informacji wziętej z gazety nadaje pracy nieoceniony powiew aktualności” — S. Gambarelli, Z. Łucki: Jak przygotować pracą dyplomową lub doktorską, Kraków 1996, ś. 39.
W. Pytkowski: Organizacja..., s. 304, 305. Jeszcze czym innym jest praca zespołowa, polegająca „na organizacyjnym powiązaniu różnych prac dla osiągnięcia wspólnego celu”.