skanuj0044 bmp

44 CZĘŚĆ I. Przegląd współczesnych instrumentów zarządzania

lokalnych i regionalnych. Zarówno powiaty, jak i województwa, które ustawowo zobligowano do prowadzenia polityki rozwoju regionalnego, będą w przyszłości ważnymi podmiotami decydującymi o jakości polityki rozwoju w skali całego państwa.

6.2. Planowanie rozwoju lokalnego

Przywrócenie samorządu terytorialnego w Polsce na mocy ustawy o samorządzie terytorialnym (po nowelizacji - o samorządzie gminnym) zaowocowało korzystnymi zmianami w naszym otoczeniu, które na początku lat 90. stanowiły istotny impuls rozwojowy. Ustawodawca, określając istotę prawną samorządu terytorialnego, posłużył się - nowym w naszym języku publicznoprawnym - pojęciem „wspólnota”. Słowo to ma doniosłą i bogatą treść²⁴. Oznacza ono bowiem, że jakaś zbiorowość ludzka weszła w wyższe stadium rozwoju. Dzięki wspólnocie często powstają i funkcjonują tak cenne wartości, jak lokalny patriotyzm, solidarność i zaradność grupowa mieszkańców.

Wprowadzenie pojęcia „wspólnota” wyraża ważną intencję, aby społeczność, w tym przypadku gminna, funkcjonowała w sposób kreatywny.

Kreatywność społeczna według profesora A. Piekary²⁵ wyraża się w stałym, swobodnym i wszechstronnym rozwoju człowieka i jego warsztatu pracy, czemu towarzyszy rozwój nauki i techniki, zaspokajanie pragnienia wiedzy, wynalazczość, przedsiębiorczość i zaradność, szacunek dla dobrej pracy i satysfakcja z jej wykonywania, lęk przed jej utraceniem, ale i poczucie bezpieczeństwa społecznego w sytuacji dobrze wykonywanej, szanowanej i społecznie użytecznej pracy.

Kreatywność społeczna to warunek niezbędny do tego, by wspólnoty lokalne mogły generować rozwój, w tym rozwój ekonomiczny na swoim terenie. Wyprowadzenie Polski z opóźnienia cywilizacyjnego, rozwój gospodarki rynkowej i utrwalenie kapitalizmu nie dokona się wyłącznie wolą i polityką władz centralnych. Wspólnoty lokalne w Polsce (gminy i powiaty) mogą i powinny partycypować w tym procesie.

Problemem polskiej transformacji ustrojowej jest nakładanie się procesów wewnętrznych (dalsza modernizacja struktur państwa, konieczność przyspieszenia wzrostu gospodarczego) ze zmianami dokonującymi się w gospodarce światowej (globalizacja, informatyzacja). Dodatkową barierą jest brak lub niedorozwój instytucji otoczenia rynku, zarówno na szczeblu krajowym, jak i lokalnym czy regionalnym. Warto pod tym kątem przeanalizować dorobek innych krajów, aby skorzystać z najlepszych wzorów i uniknąć popełnienia tych samych błędów.

²⁴    Buczkowski P., Sowiński P. (red.), Samorząd terytorialny drogą do demokracji, Krajowy Instytut Badań Samorządowych, Poznań 1994.

²⁵    Tamże, s. 41.