skanuj0045 bmp

5. Zarządzanie rozwojem terytorialnym 45

Jak pokazuje praktyka amerykańska²⁶, rozwój ekonomiczny jest procesem budowania instytucji. Oznacza to konieczność wprowadzenia systemu planowania i instytucji, które będą zarządzały rozwojem w długim okresie. Podstawę tego procesu stanowi dobrze opracowany strategiczny plan rozwoju. Jego wdrażanie wymaga zasobów finansowych z różnych źródeł, ekspertyz technicznych, liderów zmian i odwagi w podejmowaniu decyzji.

Podstawowym celem lokalnej polityki ekonomicznej w krajach o gospodarce rynkowej jest zapewnienie wzrostu liczby i rodzajów miejsc pracy. Tworzą je inwestorzy i przedsiębiorcy. Powodzenie takiej polityki uwarunkowane jest istnieniem klimatu przedsiębiorczości. Jest to specyficzna cecha lokalnej społeczności, trudna do precyzyjnego zdefiniowania. Przejawia się ona między innymi w większej, w porównaniu do innych, skłonności do ryzyka, podejmowania nowej działalności, dostrzegania walorów lokalnych zasobów itp. Nie bez znaczenia jest tworzenie dobrych warunków obsługi turystów i oferowanie atrakcyjnych warunków życia.

Prawidłowo prowadzona gospodarka nieruchomościami stanowi bardzo ważny instrument rozwoju gospodarczego. Dobry, lokalny plan zagospodarowania oraz promocja terenów przeznaczonych pod inwestycje w wielu polskich gminach stało się kluczem do sukcesu. Warto przy tym pamiętać o podstawowej powinności gminy, jaką jest regulowanie stanów prawnych nieruchomości i porządkowanie otoczenia pod przyszłe inwestycje.

Tradycyjnym czynnikiem przyciągającym inwestorów jest infrastruktura techniczna terenu. Należą do niej drogi, warunki sanitarne, transport, łączność. Jej rozwój wymaga jednak dużych nakładów inwestycyjnych. Jeśli działania władz lokalnych w tym kierunku pokrywają się z oczekiwaniami mieszkańców i poprawiają ich warunki życia, to nowe lokalizacje przedsiębiorstw mogą przebiegać bezkonfliktowo. Rozwój infrastruktury wówczas służy bezpośrednio mieszkańcom, a pośrednio wpływa na zwiększenie atrakcyjności terenu dla inwestorów.

We współczesnej gospodarce, nie mniej ważna od infrastruktury technicznej jest infrastruktura intelektualna. W dużych miastach są to ośrodki akademickie, jednostki badawczo-rozwojowe, instytucje finansowe, firmy konsultingowe. W małych miejscowościach zaplecze intelektualne to dobre szkoły, wysoki poziom wykształcenia mieszkańców, ośrodki kursowe, instytucje obsługi przedsiębiorców.

Doświadczenia międzynarodowe pokazują, że z dużą ostrożnością należy odnosić się do bezpośredniego wspierania przedsiębiorstw, zwłaszcza, że tego typu pomoc publiczna jest bardzo ograniczona przepisami Unii Europejskiej. Po wielu latach doświadczeń, głównie amerykańskich, należy także przewartościować podejście do skuteczności specjalnych form wsparcia, takich jak strefy wolnego handlu,

²⁶ Salamon L. M,, Seidel R. A., Bury R, Markowski T., Gospodarka samorządów terytorialnych u- świetle doświadczeń amerykańskich, Fundacja Promocji Czystych Technologii TECHEKO, Łódź 1995.