Str 148

Zretencjowana woda po krótszym lub dłuższym okresie spływa do rzeki powodując zwiększenie przepływu. Niektóre rodzaje retencji przyczyniają sic jednakże do nadmiernego jego zwiększania. Mówi się, że jest to retencja niekorzystna; zalicza się do niej retencję śniegową i lodowcową. Zmagazynowana przez wiele tygodni lub miesięcy woda w postaci stałej ulega nagle topnieniu, spływa i powoduje bardzo często powódź roztopową. Retencja śniegowa może wystąpić zarówno na otwartej przestrzeni (pola, łąki), jak i w lesie. Las jest oczywiście miejscem bardziej korzystnym, zwłaszcza iglasty, gdyż drzewa tego gatunku zacieniają podłoże, a tym samym proces topnienia śniegu jest spowolniony.

Najbardziej korzystną jest retencja gruntowa, bowiem woda tam zmagazynowana zasila rzeki dopiero po pewnym czasie od momentu wystąpienia opadu. Następuje więc przesunięcie czasowe między przyczyną i skutkiem. Dzięki retencji gruntowej nawet w okresie bezdeszczowym płynie woda w rzekach. Korzystną jest również retencja jeziorowa, jak również zbiornikowa, którą można sterować.

Na terenach większych aglomeracji retencja jest niewielka. W większości miast brak jest rozległych obszarów zielonych, a wyasfaltowane ulice i place powodują szybki spływ, zanim jej część zdążyć wyparować. Woda odpływa siecią kanalizacyjną do rzeki (rzek) bez możliwości jej zretencjonowania.

10. CHARAKTERYSTYKA HYDROGRAFICZNA ZLEWNI

10.1. GRANICE I POWIERZCHNIA ZLEWNI

W celu określenia powierzchni zlewni należy najpierw wyznaczyć jej granicę, a więc linię wododziałową. Określa się ją na podstawie map warstwico-wych biorąc pod uwagę ukształtowanie terenu. Wyznaczona w ten sposób zlewnia jest nazywana zlewnią topograficzną. W pewnych sytuacjach wyznacza się granicę zlewni hydrologicznej. Uwzględnia się wtedy nie tylko ukształtowanie powierzchniowe terenu, ale również układ warstw geologicznych (rys. 10.1). Niezbędne do tego celu jest posiadanie podkładów geologicznych. W większości przypadków, zwłaszcza w przypadku dużych zlewni, różnice między zlewnią topograficzną a hydrologiczną są bardzo niewielkie i można ograniczyć się do wyznaczenia granic tej pierwszej.

Wyznaczenie granic zlewni, a następnie określenie jej powierzchni przez planimetrowanie powinno być wykonane na mapach warstwicowych w skali 1 :25000 lub 1 :50000. Dokładność obliczenia powierzchni zlewni zależy od dokładności mapy i wyznaczenia granic zlewni.

W latach siedemdziesiątych opracowano w IMGW i opublikowano nowy „Podział hydrograficzny Polski”. Teren naszego kraju podzielono na cztery obszary:

148