Str 155

ciadła wody przez opuszczone na linie (bądź pręcie) urządzenie pomiarowe następuje sygnał dźwiękowy. Głębokość określa się na podstawie długości opuszczonej liny.

11.2. POMIARY PRĘDKOŚCI WODY

Do pomiarów prędkości wody stosuje się różnego rodzaju przyrządy, jak pływaki, kule hydrometryczne i młynki hydrometryczne.

Młynki hydrometryczne są powszechnie używanymi przyrządami do pomiarów prędkości punktowych w ciekach. Jest wiele rodzajów młynków różniących się rozmiarami i konstrukcją, jednak zasada ich działania jest taka sama.

Głównym elementem młynka jest skrzydełko (wirnik), które osadzone jest na korpusie bądź w ramce kołowej w przypadku młynków do precyzyjnych pomiarów laboratoryjnych. Odpowiednie układy elektroniczne przetwarzają obrót skrzydełek na impulsy elektryczne. W skład wyposażenia młynka wchodzi rejestr impulsów, który wyświetla liczbę impulsów (obrotów) w zadanym czasie trwania pomiaru, np. 10 s, lub częstotliwość w hercach. Z załączonej zależności (wykresu) odczytuje się wartość prędkości w m/s w zależności od zmierzonej częstotliwości lub oblicza się ją za pomocą wzoru

u = a + (3n,    (Ul)

w którym: u — prędkość przepływu wody [m/s], n — częstotliwość obrotów [1/s],

a, p — wielkości charakterystyczne dla danego egzemplarza młynka hydrometrycznego, ustalone w wyniku tarowania.

Do pomiarów prędkości wody w rzekach stosuje się często młynki hydrometryczne typu HEGA. Młynki mniejsze, o średnicy wirnika 50 mm, pozwalają na pomiar w korytach o głębokości do 1 m w zakresie prędkości 0,04-^2 m/s, zaś większe — umożliwiają dokonywanie pomiarów w rzekach o głębokości do 4 m i prędkości maksymalnej 3 m/s. Rejestrator impulsów umożliwia zliczanie obrotów w zadanym czasie, np. 50 s, lub pomiar czasu określonej liczby obrotów. Błąd pomiarów prędkości dokonywanych za pomocą młynków HEGA wynosi 1,5%.

Ostatnio dokonał się ogromny postęp w pomiarach prędkości przepływu wody. Opracowano nowe metody oparte na zupełnie innych zasadach. Takim przykładem jest miernik prędkości wody MPPW, którego zasada działania polega na wykorzystaniu impulsów ultradźwiękowych wysyłanych i odbieranych w środowisku przepływu. Urządzenie pomiarowe składa się z ramki, na której zamocowane są przetworniki ultradźwiękowe. Impulsy wysyłane są zgodnie i przeciw prądowi wody. Różnica czasu przebiegu tych impulsów pomiędzy przetwornikami jest proporcjonalna do prędkości przepływu wody

155