IMG 1411271649

61

Leksykon prawidłowości psyctootogicz*

około 59%; Ross, Sicoly, 1979). Ten rodzaj deformacji pokazuje, źe przyczyny egocentryzmu w spostrzeganiu siebie są raczej poznawcze niż emocjonalne i sprowadzają się do łatwiejszego przypominania sobie tego, co sami zrobiliśmy, niż tego, co zrobili inni; *•

I 49. Wpływ podobieństwa na poziom sympatii — spostrzeganie podobieństwa do innej osoby pod względem przekonań, postaw, wartości, a także statusu, przy-należności grupowej, a nawet wieku, powoduje tendencyjną pozytywną ocenę jjgrcej osoby, na przykład, gdy wiemy, że nauczyciel ma podobne do nas postawy l^lpołeczne, wyżej oceniamy jego sprawność zawodową niż kompetencje nauczy-ł Ociela o odmiennych poglądach (Byrne, 1971).

50. Zanik optymizmu w stosunku do siebie u osób depresyjnych — osoby depresyjne mają tendencję do bardziej realistycznego spostrzegania siebie niż ludzie W normalnym nastroju (oceniają siebie realistycznie w przeciwieństwie do osób P i w normalnym nastroju, które siebie przeceniają). Na przykład osoby depresyjne ^Bzęściej dokonują wewnętrznej atrybucji porażki (Forgas, 1992; Sinclair, 1988). ■■Klaus Fiedler (1988) wykazał także większą przechodniość preferencji u osób r-T-w smutnym nastroju, ale równoczesne wydłużenie procesu podejmowania decy-: 'żji. Autor uważa, że nastrój pozytywny sprzyja fazie rozluźniania (heurystycznej), y *3 a negatywny — fazie zacieśniania (realistycznej).

5|* Złudzenie patetyczne (współczucie; Deutsch, 1960, za: Mądrzydd, 1986) stano-B wi przejaw efektu łagodności i polega na skłonności obserwatorów do pozytywnej ^poceny osób, które ponoszą porażkę. Równocześnie złudzenie to powoduje, źe Bspostrzegający przecenia wagę i intensywność cierpienia (negatywnych emocji) Bposzkodowanego. Źródłem zaburzeń spostrzegania są zintemalizowane normy Bspołeczne, takie jak norma pomagania, która tutaj wyraża się w pozytywnej ■ ocenie przegrywających:

[j (t^Gdy lepsi od nas jęczą pod nieszczęść batogiem,

Los już nam się zdaje osobistym wrogiem*

W. Shakspeare, Król Lear, tłum. S. Barańczak,

S BiF^rak^<^^w Wydawnictwo Znak, s. 124).

2.2.4. Prawidłowości procesu rozpoznawania i przypominania infprmacji

RatBiięć i procesy uczenia się są w psychologii rozpatrywane łącznie. Coraz częściej naukowcy z różnych dziedzin wspólnie zajmują się tymi procesami — na przykład pracują razem w zespołach neurochemicy, biochemicy i psychologowie ekspery-