Obraz (1508)

144 Occiiji plymiosi i |h/oInIoI>|oinIwii

4.4. Analiza płynności finansowej w ujęciu dynamicznym

Wartość poznawczą informacji zawartych w rachunku przepływów pieniężnych zwiększa analiza oparta na odpowiednich wskaźnikach finansowych, obrazujących gospodarkę pieniężną przedsiębiorstwa — analiza wskaźnikowa. Stanowi ona rozwinięcie wstępnego badania, obejmującego ogólne rozpoznanie sytuacji finansowej na podstawie kształtowania się sald przepływów pieniężnych z poszczególnych rodzajów działalności oraz analizę w układzie poziomym i pionowym. Wskaźnikowa analiza przepływów pieniężnych służy w szczególności do dynamicznej oceny płynności finansowej. Uzupełnia wnioski wynikające z analizy płynności dokonanej na podstawie danych bilansu (oceny statycznej).

W literaturze są proponowane różne zestawy wskaźników stosowanych do oceny przepływów pieniężnych. W Polsce po raz pierwszy problematykę analizy wskaźnikowej przepływów podjęli M. Gottlieb i W. Lewczyński [1993, s. 59-60], wykorzystując doświadczenia gospodarki amerykańskiej. Jak dotąd, najszerszy zakres wskaźników przedstawiły K. Grzelak i A. Karmańska [1996, s. 33-38], dokonując ich podziału według następujących kryteriów klasyfikacyjnych: sprawozdawczych segmentów przepływów pieniężnych, zdolności w zakresie generowania środków pieniężnych i podstawowych obszarów gotówkowej oceny działalności gospodarczej.

Wskaźniki pieniężnej oceny działalności przedsiębiorstwa na ogół zalicza się do trzech grup. Są to [Waśniewski, Skoczylas, 1999, s. 709-710; por. Sierpińska, Wędzki, 1999, s. 52-55]:

•    wskaźniki struktury przepływów pieniężnych;

•    wskaźniki wystarczalności pieniężnej;

•    wskaźniki wydajności pieniężnej.

Badanie przepływów uwzględniające wskaźniki struktury przepływów pieniężnych stanowi pogłębienie analizy struktury wpływów i wydatków, wchodzącej w zakres wstępnej oceny rachunku przepływów pieniężnych.

Pierwszym wskaźnikiem tej grupy, charakteryzującym możliwości przedsiębiorstwa w zakresie wypracowywania środków pieniężnych z podstawowej działalności, jest wskaźnik zdolności do generowania operacyjnych przepływów pieniężnych netto (operacyjnej nadwyżki pieniężnej):

I    Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej +

+ Wpływy z działalności inwestycyjnej + Wpływy z działalności finansowej

Wskaźnik ten określa udział nadwyżki środków pieniężnych uzyskanej z działalności operacyjnej w ogólnej kwocie wpływów ze wszystkich rodzajów działalności. Jego poziom zależy w dużym stopniu od specyfiki branży, w której działa przedsiębiorstwo, oraz jego kondycji finansowej i strategii zarządzania.

Kolejne dwa wskaźniki charakteryzują strukturę wpływów pieniężnych /. działał ni im i operacyjnej. Wskaźnik udziału zysku netto w operacyjnych przepływach pieniężnych netto (operacyjnej nadwyżce pieniężnej):

I    Zysk netto

------£_---—--.------------— x 100

Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

|i .1 jednym z ważniejszych wskaźników przepływów pieniężnych. Aby prawidłowo /interpretować ten wskaźnik, należy przeprowadzić analizę przyczyn różnicy między wielkościami licznika i mianownika; trzeba też znać specyfikę działalności przedsię hiorstwa, która w znacznym stopniu określa poziom tego wskaźnika.

O strukturze przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej informuje również wskaźnik udziału amortyzacji w operacyjnych przepływach pieniężnych netto (operacyjnej nadwyżce pieniężnej):

I    Amortyzacja

--£—1-_x 100.

Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

Amortyzacja, jak wiadomo, jest przeznaczona na odtworzenie majątku trwałego (rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych), dlatego leż tylko przejściowo może stanowić „wolne środki pieniężne” (nie zaangażowane w potrzeby inwestycyjne). Zatem środki pochodzące z amortyzacji jedynie w ograni czonym zakresie mogą być wykorzystane na pokrycie potrzeb płatniczych działalności finansowej (spłatę zadłużenia, wypłatę dywidend).

Wysoki poziom wskaźnika oznacza, że amortyzacja odgrywa istotną rolę w nadwyżce środków wypracowanej w działalności operacyjnej. Duży udział amortyzacji we wpływach operacyjnych netto może być wynikiem nadmiernego zaangażowania kapitału w zapasach lub należnościach. Oznacza to ograniczone możliwości rozwoju przedsiębiorstwa i spłaty zadłużenia z własnych, wewnętrznych źródeł zasilania.

Kolejny wskaźnik, czyli wskaźnik finansowania działalności inwestycyjnej, wyrażony wzorem:

I Ujemne przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej ₂ Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej +

+ Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej

przedstawia możliwości pokrycia nadwyżki wydatków nad wpływami z działalności inwestycyjnej nadwyżką środków uzyskaną z działalności operacyjnej i finansowej. Wskaźnik kształtujący się poniżej 1 oznacza, że wydatki inwestycyjne netto są w pełni sfinansowane środkami pochodzącymi z pozostałych rodzajów działalności. Wskaźnik wyższy od 1 informuje o braku pełnego pokrycia ujemnego salda przepływów inwestycyjnych środkami wypracowanymi w podstawowej działalności przedsiębiorstwa i uzyskanymi ze źródeł zewnętrznych. Jest to sytuacja dość często

² Przepływy wykazywane ze znakiem dodatnim; w przypadku dodatniego salda przepływów inwestycyjnych nie ma potrzeby obliczania wskaźnika, gdyż występuje samofinansowanie działalności inwestycyjnej (wpływy pokrywają całkowicie wydatki).