PB040687

172 Higiena i dobrostan zwierząt gospodarskich

Rozważając indywidualne utrzymanie loch na uwięzi w świetle dobrostanu nie można pominąć kwestii cierpienia zwierząt, jakie obserwuje się w tych warunkach. Oprócz rozwoju różnego rodzaju stereotypii, towarzyszą im także zranienia okolic szyi i karku, a przyjmowana przez lochy pozycja „siedzącego psa" prowadzi do pęknięć spojenia łonowego i innych deformacji pasa miednicowego oraz przewlekłych infekcji dróg rodnych, a w późniejszym okresie syndromu MMA.

Fot. 5.10. Gryzienie obręczy kojca - stereotypia u loch zamkniętych w kojcach indywidualnych

Rozwijającym się stereotypiom często towarzyszą zaburzenia płodności, a hypokineza powodowana uwięzią prowadzi do schorzeń lokomocyj-nych. które są bardzo bolesne, uniemożliwiające zmiany pozycji ciała (wstawanie, kładzenie się). Obserwuje się także utratę równowagi loch na skutek bólu wynikającego ze schorzeń racic, co dodatkowo może powodować nieumyślne przygniatanie prosiąt. Inną przyczyną cierpienia loch są także ograniczenia ruchu. U loch pozbawionych w okresie ciąży możliwości poruszania się dochodzi do przedłużania czasu trwania porodu i zwiększonej śmiertelności śródporodowej prosiąt.

Indywidualne systemy utrzymania loch prowadzą do ograniczenia przejawiania naturalnych instynktów, jak np. rycie czy ścielenie gniazda przed porodem.

System grupowego utrzymania loch jest alternatywą utrzymania indywidualnego. Jest to system przyszłości, w którym najłatwiej jest połączyć wymogi dobrostanu z nowoczesnością rozwiązań technicznych oraz realiami ekonomicznymi produkcji. Jest on też bardzo plastyczny, gdyż w jego ramach można łatwo dokonywać ulepszeń i modyfikacji zgodnie z potrzebami zwierząt i bieżącą koniunkturą na rynku. W systemie tym lochy

utrzymywane są na podłogach ściółkowych łub bczściołowych, w budynkach zamkniętych lub z dostępem do wybiegów. Żywionych grupowo lub indywidualnie.

Interesującym rozwiązaniem grupowego utrzymania loch jest system pastwiskowy („outdoor paddock”) (fot. 5.11).

Fot. 5.11. Budki dla loch z prosiętami w systemie pastwiskowym

Jest to system utrzymania ekstensywnego, najbardziej zbliżony do warunków naturalnych. W tym systemie lochy przebywają poza budynkiem, na ogrodzonych areałach, a schronienie zapewniają im różnego typu wiaty, szopy i budki. Utrzymanie "outdoor" może być całoroczne lub ograniczone do cieplejszych pór roku. Z badań wynika, że utrzymanie loch na otwartej przestrzeni korzystnie kształtuje ich potencjał rozrodczy, gdyż wcześniej osiągają one dojrzałość płciową, jak również wcześniej wykazują ruję po odsądzeniu. System ten coraz bardziej rozpowszechnia się i to nie tylko w krajach o łagodnym klimacie, ale także takich krajach jak Austria, Szwecja czy Szkocja. W systemie tym utrzymywane są nie tylko lochy luźne, ale też lochy karmiące z prosiętami. Podstawą tego utrzymania są pojedyncze budki obficie wyścielone słomą, co w okresie zimowym wystarcza do utrzymania w gnieździe racjonalnej temperatury. Budki posiadają gabaryty pozwalające losze swobodnie obracać się wewnątrz oraz przyjmować pozycję leżącą w poprzek. W tym systemie utrzymania ważny jest też rodzaj gleby, na której posadowione są budki, w tym sensie, że nie może ona tworzyć błota w okresach zwiększonych opadów. Jak wynika z obserwacji, reakcje beha-