Stefan Zarski Zofia Drozdowska Kuban KREGOSLUP twoj, moj, nasz s37

II. Na co i jak choruje kręgosłup?

Przyczyn jest ogromnie wiele i na duszy i na ciele

(Boy-Żeleński)

Kręgosłup, jak inne narządy, ulega różnorodnym wpływom chorobotwórczym. Dla przejrzystości należy wyróżnić dwie kategorie chorobotwórcze:

ł) Czynniki wewnątrzustrojowe: zmiany zwyrodnieniowe; rozwojowe wa-, dy kręgosłupa; zaburzenia przemiany materii (metaboliczne) i wewnątrzwydziel-nicze (hormonalne).

2) Czynniki zewnątrzustrojowe: mechaniczne (obciążenia, urazy); zapalne (infekcyjne, immunologiczne) i inne (np. nowotworowe).

Problemem wywołującym najszersze zainteresowanie są choroby kręgosłupa spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi. Są one obiektem emocji wiążących się zasadnie z troską o własne zdrowie, ponieważ w zmianach tych upatruje się powszechnie przyczyny chorób grożących kalectwem. Nie da się ukryć, że zwyrodnienie, obejmujące kręgosłup, cały kościec czy inne narządy należy zaliczyć - z punktu widzenia anatomii patologicznej - do zmian wstecznych, tj. do tych, które wiążą się z procesem odwrotnym do naszego organicznego rozwoju, w wyniku którego osiągamy najwyższe standardy biologiczne.

Aby dobrze zrozumieć, co to są zmiany zwyrodnieniowe, należy cofnąć się do rozważań o związku struktury i funkcji. Związek ten można wyobrazić sobie jako jedność anatomiczno-fizjologiczną, której działanie polega na ciągłym równoważeniu - z biegiem naszego życia - dwu przeciwstawnych czynników: struktury zużywającej się pod wpływem czynności, której jest ona podłożem, oraz funkcji wyczerpującej się pod wpływem struktury, z której wynika. Nawet jeżeli proces ten przebiega równomiernie i równoczasowo, dochodzi do stopniowego obniżania się poziomu kondycji kręgosłupa, w efekcie czego wykształcają się zmiany wsteczne, które nazywamy zwyrodnieniowymi. Proces ten odpowiada najczęściej pojęciu starzenia się ustroju; przykładem tego są zmiany w naszym wyglądzie zewnętrznym, wiotkość skóry i mięśni, ogólne zmniejszanie się ciała, wreszcie to, co jest najbardziej widoczne: zmarszczki i siwienie.