Proponujemy wykonanie ćwiczeń według fot. 2, 3, 4, 6, 7, 8, 10, 12, 19, 21, umieszczonych na str. 90-93 i 97.
W zależności od następującej poprawy stopniowo rozszerzamy zakres ćwiczeń, zwiększamy ich liczbę i intensywność.
Nadal obowiązuje zasada: do granicy bólu.
Rozszerzamy również zakres i czas trwania wykonywanych czynności -przedłużamy spacery.
Przy nadmiernie osłabionych lub napiętych mięśniach, co połączone jest z deformacją kręgosłupa, poleca się ćwiczenia w wodzie, pływanie oraz odpowiedni masaż.
Po przebyciu ostrego epizodu bólowego należy ograniczyć dźwiganie. W pierwszych tygodniach ciężar nie powinien przekraczać 2-3 kg.
Należy pamiętać, że przebyta choroba kręgosłupa zmniejsza jego odporność.
By uniknąć nawrotu choroby, poprawiamy kondycję ogólną, a zwłaszcza kondycję kręgosłupa. Nadal obowiązuje zasada zachowania dużej ostrożności i stopniowania trudności w codziennym działaniu oraz rozszerzony program ćwiczeń. (Nie podskakuj - raczej pływaj).
Przez okres trzech lub sześciu tygodni nie należy: dźwigać, biegać, skakać (raczej spacerować), pływać (więcej na plecach). Wszelkie czynności należy wykonywać w tempie umiarkowanym, odpoczywając oraz obserwując i oceniając wydolność swego kręgosłupa.
Starajmy się wybierać mniejszy wysiłek. Z pewnością łatwiej ugotować dla rodziny 20 dkg kaszy lub ryżu niż 2 kg ziemniaków. Jeśli sytuacja życiowa zmusza nas do nadmiernych obciążeń, choć to trudne, poprośmy kogoś o pomoc łub włóżmy sznurówkę.
Ćwiczymy mięśnie brzucha, mięśnie pośladków, mięśnie grzbietu. W pozycjach: na plecach i na czworakach, na boku, na brzuchu i stojąc (fot. 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8,9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 21). Celem ich jest uformowanie gorsetu mięśniowego. Wprowadzamy do ćwiczeń ostrożnie elementy zginania i rotacji kręgosłupa, jako przygotowanie do pełnej sprawności. Wskazane jest pływanie, zwłaszcza na plecach.
W czasie chorób kręgosłupa powstają niekiedy niedowłady mięśniowe, najczęściej stopy - niedowład zgięcia grzbietowego (co objawia się opadaniem stopy) łub niedowład zgięcia podeszwowego stopy (co objawia się niemożliwością
83