Tadeusz Rittner1

T. Rittner, W małym domku (3 strony)

Tadeusz Rittner (pseudonim: Tomasz Czaszka) (ur. 31 maja 1873 we Lwowie, zm. 19 kwietnia 1921 w Bad Oastein) - polski dramaturg, prozaik* krytyk teatralny. Jego rodzina była pochodzenia niemieckiego, ale w pokoleniu ojca już całkowicie spolonizowana. Ojciec był wysokim urzędnikiem państwowym, profesorem prawa kościelnego, rektorem Uniwersytetu Lwowskiego, członkiem Rady Szkolnej Krajowej, ministrem oświaty w Wiedniu. Rdzennym językiem Riitnera był polski, ale niemieckiego wyuczył się tak doskonale, że praktycznie był pisarzem dwujęzycznym. Od 11. roku życia mieszkał i kształcił się w Wiedniu. Skończył prawo i zgodnie z rodzinną tradycją rozpoczął karierę urzędnika państwowego. Osiągnął wysokie stanowisko jako Hofsekretar Ministerstwa Wyznań i Oświecenia. Uważał się za Polaka, często przyjeżdżał do Galicji, po I wojnie światowej wybrał obywatelstwo polskie. Był jednak mocno wrośnięty w kulturę i atmosferę secesyjnego Wiednia. W 1920 zamieszkał w Warszawie, ale już dwa miesiące później wrócił do Austrii. Jednym z powodów była konieczność podtrzymywania chronicznie słabego zdrowia w górskich kurortach. W jednym z nich zmarł, mając zaledwie 48 lat.

W małym domku - dramat napisany w 1904 roku. Po wystawieniu sztuki w jednym z krakowskich teatrów Witkacy w 1920 roku napisał jej parodię - dramat „W małym dworku.”

W wielkim skrócie treść (dla tych, którym nie chciałoby się już czytać streszczenia szczegółowego;)):

Małomiasteczkowy lekarz zabija żonę, ponieważ go zdradziła. Ożenił się z nią z konieczności, ale uznał, że małżeństwo z córką gospodyni złamało mu życie. Zaszył się na prowincji, pełen poczucia krzywdy i wyższości wobec otoczenia. Żony nie zauważa albo ją upokarza. Żona rzeczywiście mądra nie jest, a spragniona ludzkiego uczucia pada pastwą pierwszego uwodziciela, jaki znalazł się w jej życiu; nie potrafi i nie chce ukrywać swojej miłości. Całkowicie dotąd obojętny wobec niej mąż zabija, bo tak mu każe urażony honor posiadacza. Sąd podzielający takie rozumienie honoru uniewinnia go, ale nie czyni tego najbliższe otoczenie i sumienie. Zabójca kończy samobójstwem.

Osoby:

Doktór

Marya¹ - jego żona W anda - jego kuzynka Sielski - nauczyciel Jurkiewicz - inżynier Sędzia, Sędzina Notaryusz, Notaryuszowa"

Kosicki - prowizor Kasia - sługa Szymon - robotnik Mały Antek

Akcja: małe miasto w Galicji Akt 1

U Doktora w domu.

Scena 1* Czekąjąc na Doktora Maria rozmawia z Kasią i wspomina czasy, gdy mieszkała jako panna u matki w Krakowie.

Scena 2. Przychodzi Jurkiewicz. Bierze Marię za służącą Kasię, ale szybko naprawia swoją pomyłkę. Inżynier buduje most w miasteczku i na kilka tygodni zamieszka u Doktora w domu. Maria (którajest żoną Doktora od 8 lat) skarży się, że męża nigdy nie ma, ciągle pracuje lub angażuje się w sprawy miasta.

Scena 3. Przychodzi Kosicki (przyjaciel Jurkiewicza) i pyta o Doktora. Maria wychodzi przygotować pokój dla inżyniera

Pisownia tego imienia jest właśnie taka w książce, którą czytałam. ² Jak wyżej.