Terapia rodzin Namysłowska01

206 Rozdział 18

Lista podstawowych umiejętności szkolącego się terapeuty rodzinnego

Umiejętności percepcyjne i pozna- Umiejętności praktyczne

wcze

1) rozpoznanie i opisanie interakcji i transakcji rodzinnych,

2) sporządzenie usystematyzowanego opisu rodziny z uwzględnieniem aktualnego problemu rodziny,

3) rozpoznanie wpływu rodziny na terapeutę,

4) rozpoznanie i opisanie doświadczenia „bycia wciągniętym” przez system rodzinny,

5) rozpoznanie własnych idiosyn-kratycznych reakcji na członków rodziny.

1) nawiązanie przymierza terapeutycznego z rodziną,

2) ustalenie kontraktu terapeutycznego,

3) stymulowanie transakcji rodzinnych,

4) klaryfikowanie komunikacji,

5) pomoc członkom rodziny w rozpoznawaniu efektów interakcji,

6) zdolność do „uwolnienia się” od systemu rodzinnego,

7) koncentracja na problemie.

Lista zaawansowanych umiejętności szkolącego się terapeuty rodzinnego

Umiejętności percepcyjne i pozna- Umiejętności praktyczne wcze

Dotyczące rodziny

1) dostrzeganie funkcji zachowań objawowych w systemie rodzinnym,

2) ocena zdolności rodziny do zmiany,

3) rozpoznanie, że zmiana jest bardziej zagrażająca niż problem,

4) definiowanie podstawowych pojęć w sposob operacyjny,

1) okresowe redefiniowanie kontraktu terapeutycznego,

2) pokazywanie rodzinie relacji pomiędzy transakcjami rodzinnymi a zachowaniem objawowym,

3) bycie czynnikiem zmiany, a nie członkiem grupy rodzinnej,

4) rozwinięcie własnego stylu zgodnego z własną osobowością,

Dotyczące terapeuty

1) radzenie sobie z uczuciami bycia czynnikiem zmiany, a nie tylko osobą pomagającą,

2) świadomość tego, jak cechy osobiste wpływają na proces stawania się terapeutą rodzinnym,

3) ocena efektywności i własnych interwencji i szukanie rozwiązań alternatywnych,

4) zdolność do nagradzania członków rodziny za specyficzne zmiany.

5) przejmowanie I unio.li u.ni m> adaptacyjnymi lian ..ilu |nnn |a .

a) zatrzymywanie sekwoi u |i a chowań i nazywanie procesu,

b) konfrontację w kontekście pod trzymania,

6) wypracowywanie nowych ada ptacyjnych rozwiązań i nagradza nie ich,

7) przekazywanie kontroli rodzinie w momencie, kiedy jest ona zdolna do zachowań adaptacyjnych.

Uważna analiza tych list wskazuje, że po nabyciu umiejętności wymienionych w pierwszej z nich terapeuta będzie zdolny pracować z rodzinami o średnim poziomie dysfunkcji, np. takimi, których objawy powstały w reakcji na stres zewnątrz i wewnątrz rodziny. Będzie w stanie pomóc rodzinie w poprawie komunikacji i konstruktywnym rozwiązaniu problemów. Umiejętności nabyte w następnym etapie szkolenia przedstawione w drugiej liście pozwolą terapeucie rodzinnemu, jak mówią autorzy, stać się pośrednikiem w osiąganiu zmiany i umożliwią mu pracę z rodzinami o dużym, często chronicznym poziomie dysfunkcji, w których wszyscy członkowie systemu rodzinnego inwestują w jego homeostazę. Wymieniony wyżej podział w pewnym stopniu koresponduje z podziałem Papp (1983) dotyczącym technik terapii rodzin.

Pierwszy etap szkolenia zezwalałby na nabycie wiedzy teoretycznej i umiejętności posługiwania się technikami bezpośrednimi, a drugi technikami pośrednimi, głównie paradoksalnymi. Amerykańskie Towarzystwo Terapii Małżeńskiej i Rodzinnej (AAMFT) uznaje terapię małżeńską i rodzinną jako osobną, niezależną profesję o własnych standardach pracy. Wszyscy są zgodni co do tego, że szkolenie terapeutów rodzinnych w teorii powinno odbywać się równolegle do szkolenia w praktyce terapii rodzin. Szkolenie w terapii rodzin posługuje się trzema metodami nie odbiegającymi od szkolenia w innych rodzajach psychoterapii. Są to metody dydaktyczne (wykłady i seminaria), praca