Rozdział 14
su,- także dowiedzieć, że w czasie trwania konferencji wystawiono sztukę Stierlina pt. Instant Hamlet, w której grali wybitni terapeuci rodzinni, sam zaś autor grał Hamleta. Myślę, że ten ostatni przykład przybliży nam osobę H. Stierlina z całą złożonością i rozległością jego zainteresowań, wśród których nie można zapomnieć o pracach filozoficznych poświęconych powstawaniu ideologii nazizmu w Niemczech.
Poglądy teoretyczne i praca kliniczna zespołu z Heildelbergu kierowanego przez Stierlina jest ostatnim z omawianych tu kierunków terapii rodzin. Zdajemy sobie sprawę, że z pewnością można wymienić jeszcze inne, np. krótkoterminową terapię rodzin, którą w literaturze polskiej opisał Czabała (1992) oraz dyrektywną terapię rodzin opisaną przez Pohorecką (1990) W rozdziale poświęconym terapii behawioralnej wymieniliśmy także funkcjonalną terapię rodzin, której przedstawicielami są Burton i Alexander (1981). Wszystkie wyżej wymienione terapie nie mają dostatecznie specyficznych cech, aby omawiać je oddzielnie. Krótkoterminowa terapia rodzin na przykład zarówno w teorii jak i poraktyce klinicznej nie odbiega zasadniczo od terapii interakcyjno-komunikacyjnej MRI w Pało Alto i terapii strategicznej. Tym przeglądem podstawowych kierunków terapeutycznych chcieliśmy dać szansę czytelnikowi na zapoznanie się z różnymi kierunkami terapii rodzin. Mamy nadzieję, że nie tylko poszerzy to wiedzę teoretyczną, ale pozwoli prześledzić drogę rozwoju tej terapii i powolne powstawanie jej paradygmatu innego niż w dotychczasowych kierunkach terapeutycznych.
Mamy nadzieję, że ten przegląd pozwoli zastanowić się nad podobieństwami i różnicami prezentowanych rodzajów terapii, które w niektórych przypadkach wydają się być mniejsze, niż można sądzić.
Poza techniką istnieje jeszcze mądrość, która jest wiedzą o wzajemnych związkach między rzeczami.
S. Minuchin i H.C. Fishman 1981, s. 290
W tym rozdziale szerzej omówimy techniki terapeutyczne zaprezentowane przy okazji omawiania poszczególnych szkół terapii rodzin. W okresie tak dużych wpływów konstruktywizmu na terapię rodzinną jest to decyzja nieco ryzykowna, sprawia bowiem wrażenie przywiązania do techniki w terapii rodzinnej. Za podjęciem takiej decyzji przemawiały względy dydaktyczne. Chcielibyśmy bowiem, aby szkolący się terapeuta miał pewien przegląd większości technik terapeutycznych, pozwalający na nabycie do nich pewnego dystansu. Ponadto by nie dał się całkiem zdominować panującą w Polsce tendencją do stosowania terapii systemowej, bo może się zdarzyć, że będzie stosował jej techniki tam, gdzie wystarczą inne, prostsze techniki terapii.
Pierwsze spotkanie z rodziną powinno być nastawione na identyfikację problemu. Schemat tego spotkania, bardzo uproszczony, opiera się głównie na zasadach terapii strukturalnej i strategicznej. Niemniej wydaje się nam, że właśnie poprzez swoją prostotę i schematyczność może pomóc stremowanemu początkującemu terapeucie. Główne cele takiego wywiadu to: nawiązanie kontaktu z rodziną i przystosowanie się do stylu członków rodziny oraz stworzenie poczucia bezpieczeństwa, zorganizowanie wywiadu w taki sposob, aby rodzina nabrała zaufania do terapeuty i jego stylu pracy. Ponadto pierwszy wywiad ma na celu zebranie informacji dotyczących problemu rodziny oraz rodzinnych transakcji wokół niego oraz ustalenie kontraktu terapeutycznego z równoczesnym podkreśleniem roli rodziny w definiowaniu celów i możliwych zmian dzięki terapii. Cele te są osiągane w procesie, na który składa się kilka etapów. Pierwszy etap dotyczy telefonicznego najczęściej